Afy prawe
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Afy prawe, antropojidy – infrarzōnd cycŏczōw naczelnych, co ôbejmuje:
- afy szyrokonose (Platyrrhini/Ceboidea) – afy Nowego Świata
- afy wōnskonose (Catarrhini)
- afy wōnskonose zwiyrzokształtne (Cercopithecoidea) – afy Starego Świata
- afy człekokształtne (wōnskonose czuekokształtne) (Hominoidea)
Majōm roztōmajtõ srogość, nojmyńszŏ, pigmejka, je myńszo ôd wewiōrki, nojwiynkszy gatunek, goryl, je srogszy ôd czowieka.
Ciało ôd afōw je pokryte mynij abo barzij gynstymi szkutami, co tworzōm czynsto na łebie i karku zorta grziwy. Pozbyte szkutōw mōgōm być yno gymba, dłōnie, podeszwy szłapōw i ôkolice zadku. Ufarbiynie afōw je z wiynksza ciymne i skrōmne, yno tajle ciała bez szkutōw bywajōm zafarbiōne jaskrawo. U niykerych zortōw afōw trefiajōm sie trocha żywsze i barzij kōntrastowe farby szkutōw.
Ôpacznie jak u inkszych rzyndōw cycŏczōw, u afōw mōzgoczaszka je moc rozwiniyntŏ i barzij zaôkrōnglōno. Cechōm charakterystycznōm czaszek afōw je tyż forma ôczodołōw, skerowanych do przodku (wyraźnij niż u małpiatek) i blank ôddzielōnych ôd jam skrōniowych. Uzymbiyniy ôd afōw je połne.
Afy z wiynksza żyjōm we stadach abo grupach ô naturze familjōw, ô rozbudowanyj strukturze społecznyj. Wystympujōm tyż gatunki mōnogamiczne. Czynsto stadu przewodzi nojsilnijszy samiec. U samic wystympuje 4-tydniowy cykl mynstruacyjny, brak sezōnowości urodzyń. Samica rodzi porzōnd jedne mode, co bez dugszy czas je przi matce.