Wikipedia

COVID-19

COVID-19 (uod ang. Coronavirus Disease 2019) – zakaźno ńymoc uoddechowego układu kero je wywołowano uod wirusa SARS-CoV-2[1]. Pjyrszy roz bůła uozpoznano a uopisano we listopadźe 2019, we chińskim mjeśće Wuhan we prowincyji Hubei[2]. We grudńu sztartła pandymijo[3].

Koronawirus SARS-CoV-2

Prziczyna edytuj

Ńymoc COVID-19 je wywołowano uod wirusa SARS-CoV-2, kery je spokrywńůny ze wirusym SARS[4][5][6] a przůdźij bůł roboczo mjanowany „2019-nCoV” (uod ang. 2019 novel coronavirus)[7].

We listopadźe 2019 po pjyrszy roz zdjagnozowano bůło ńymoc we prowincyji Hubei, keryj stolicům je mjesto Wuhan. Chińske naukowce stwjerdźyli, że zdrzůdłym nowego korůnawirusa sům cyckocze[8].

Uobjawy edytuj

Czynste uobjawy[9][10]
Rzodsze uobjawy[11][12]
  • uodkrztuszańe plwoćiny
  • bůl gowy
  • dreszcz
  • krwjopluće
  • bůl we pjerśowej klatce
  • bjegunka
  • nudność
  • wymjoty
  • bůl gardła

Ńymoc może prowadźić do zapaleńa płuc, uostrej ńywydolnośći uoddechowej, sepsy a wstrzůnsu septycznego uoraz do śmjyrći[13].

Pandymijo edytuj

  Ekstra artikel: Pandymijo COVID-19.
 
Rozwůj pandymije COVID-19 – potwjerdzůne przipadki uod 12 styczńa do 29 lutygo 2020

Pandymijo COVID-19 sztartła na miće grudńa 2019. Na sztand 6 styczńa 2021 zachorzało przez 87 mln ludźi a umrziło przez 1,8 mln[14].

Przipisy

  1. ↑ Coronavirus disease 2019 (ang.). Śwjatowo Uorgańizacyjo Zdrowjo. [dostymp 2021-01-06].
  2. ↑ The first COVID-19 case originated on November 17, according to Chinese officials searching for ‘patient zero’ (ang.). businessinsider.com. [dostymp 2021-01-06].
  3. ↑ Q&A on coronaviruses (COVID-19) (ang.). Śwjatowo Uorgańizacyjo Zdrowjo. [dostymp 2021-01-06].
  4. ↑ Alexander Gorbalenya, Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus. The species and its viruses – a statement of the Coronavirus Study Group, 2020, DOI: 10.1101/2020.02.07.937862 (angelski).
  5. ↑ Novel Coronavirus(2019-nCoV). Situation Report – 22 (ang.). Śwjatowo Uorgańizacyjo Zdrowjo. [dostymp 2021-01-06].
  6. ↑ Coronavirus disease named Covid-19 (ang.). BBC News. [dostymp 2021-01-06].
  7. ↑ Naming the coronavirus disease (COVID-19) and the virus that causes it (ang.). Śwjatowo Uorgańizacyjo Zdrowjo. [dostymp 2021-01-06].
  8. ↑ Peng Zhou: Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia outbreak in humans and its potential bat origin (ang.). [dostymp 2021-01-06].
  9. ↑ Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) – Symptoms (ang.). Centers for Disease Control and Prevention. [dostymp 2021-01-06].
  10. ↑ Novel Coronavirus Information Center (ang.). Elsevier Connect. [dostymp 2021-01-06].
  11. ↑ Chaolin Huang, Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China, „The Lancet”, 395 (10223), 2020, s. 497–506, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)30183-5, PMID: 31986264.
  12. ↑   Ben Hu, Characteristics of SARS-CoV-2 and COVID-19, „Nature Reviews Microbiology”, 2020, DOI: 10.1038/s41579-020-00459-7, PMID: 33024307, PMCID: PMC7537588 [dostymp 2021-01-06].
  13. ↑ Koronawirus – co to jest? Objawy, zapobieganie zakażeniu – TVN24 (pol.). tvn24.pl. [dostymp 2021-01-06].
  14. ↑ Coronavirus Update (Live) (ang.). WorldOmeter. [dostymp 2021-01-06].
Zdrzōdło "https://szl.wikipedia.org/w/index.php?title=COVID-19&oldid=339752"