Wikipedia

Merkury: Porōwnanie wersyji

Przeglądaj historię interaktywnie
← Starszŏ edycyjŏNowszŏ edycyjŏ →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linijŏ 1:
{{disambigR|planeće|[[Merkury (ujednoznačńyńyujednoznaczńyńy)|inkšeinksze artikle uo tym mjańe]]}}
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=260 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 85%;"
|+ <big><big>'''Merkury'''</big></big> [[Plik:Mercury symbol.svg|23px|Astrůnůmiczny symbol Merkurygo]]
|-----
! align="center" bgcolor="#000000" colspan="2" |[[Plik:Reprocessed Mariner 10 image of Mercury.jpg|250px|Naćiś uobrozek, coby powjynkšyćpowjynkszyć]]<br /><small><font color="white">Zdjyńće Merkurygo zuůnaczůne bez sůnda Mariner&nbsp;10.</font></small>
|-
! bgcolor="#D8C2AD" align="center" colspan=2| Uodkryće
|-
!align="left"| Uodkrywca
| staroźytnestarożytne Babilůńczyki
|-
!align="left"| Data uodkryćouoddykńyńćo
| Znůny we [[Starożytność|starožytnośćistarożytnośći]]
|-
|-!bgcolor="#D8C2AD" colspan="2"| Parametry [[uorbita|uorbity]] (J2000)
|-
!align="left"| Strzedńe uoddalyńy uod [[Słůńce|Słůńca]]
| 57&nbsp;909&nbsp;176&nbsp;[[kilomyjter|km]]<br />0,38709893&nbsp;[[Jydnostka astrůnůmičnoastrůnůmiczno|j.a.]]
|-
!align="left"| [[Uobwůd]] orbityuorbity
| 0,360×10<sup>12</sup>[[myjter|m]]<br />2,406&nbsp;j.a.
|-
Linijŏ 53:
|-
!align="left"| Nachylyńy uorbity wzglyndym [[ekliptyka|ekliptyki]]
| 7,00487°<br />(3,38° wzglyndem [[růwńik]]a suůnečnygosłůnycznygo])
|-
!align="left"| [[kśynżyc (naturalny satelita)|kśynżyce]]
Linijŏ 60:
!bgcolor="#D8C2AD" colspan="2"| Charakterystyka fizyczno
|-
!align="left"| [[ŠyřkaSzyrzka]] [[růwńik]]owo
| 4879,4&nbsp;km<br />(0,383&nbsp;[[Źymja|Źymje]])
|-
!align="left"| [[Plac]]
| 7,5×10<sup>7</sup> [[kilometr#Kilometr kwadratowy|km²]]<br />(0,147 Źymje)
|-
!align="left"| [[uobjyntość (techńika)|Uobjyntość]]
Linijŏ 78:
| 3,701&nbsp;m/s<sup>2</sup><br />(0,376&nbsp;g)
|-
!align="left"| [[Gibkość ućečkiućeczki]]
| 4,3&nbsp;km/s
|-
! align="left"| Gibkość wynikajůncawynikajůnco sze zwyrtńyńo
| 10,892&nbsp;km/h (na [[růwńik]]u)
|-
Linijŏ 90:
| 61,45°
|-
! align="left" | NachylenieNachyleńy růwńika<br /> wzglyndemwzglyndym<br /> płaščyznypłaszczyzny uorbity
| 0,027°<ref name="Margot2007">
{{Cytuj pismo
Linijŏ 107:
| 0,10 - 0,12
|-
! align="left" | středńostrzedńo [[temperatura|temp.]]: Dźeń
| 623[[Kelwin|K]] 350&nbsp;([[Skala Celsjusza|°C]])
|-
! align="left" | středńostrzedńo [[temperatura|temp.]]: Noc
| 73K (-200[[Skala Celsjusza|°C]])
|-
!align="left"| [[Temperatura|Temp.]] powjyřchńepowjyrzchńe*
|
{| cellspacing="0" cellpadding="2" border="0" style="background: #f9f9f9;"
! min. !! středstrzed. !! maks.
|-
| 100&nbsp;[[Kelwin|K]]
Linijŏ 123:
|}
|-
!bgcolor="#D8C2AD" colspan="2"| SkuodSkłod atmosfery<ref name="nssdcMercury" />
|-
!align="left"| [[Ciśńyńe atmosferyčneatmosferyczne]]
| 10<sup>-12</sup> h [[Paskal|Pa]]
|-
Linijŏ 143:
| 0,5%
|-
| inkšeinksze: [[argon]], <br />[[Dwutlynek wůngla]], <br />[[woda]], [[azot]],<br />[[ksenon]], [[Krypton (elyment)|krypton]], <br />[[Neon (elyment)|neon]]
| 0,5%
|}
 
'''Merkury''' – to je pjyrszo podug uodlyguośćiuodlygośći uod [[suůńcesłůńce|Słůńca]] [[planeta]] we [[ŮkuodSłůneczny SuonečnyUkłod|Ůkuadźe Słůnecznym Ukłodźe]]. Tak jakkej [[Wynus]], [[Źymja]] a [[Mars]] je to planeta skalisto, nojmyńszo podle [[masa|masy]] a wjelgośći sze planet Ůkuadu Słůnecznygo Ukłodu. Merkury je jydnům sze pjyńću planet, kere idźe uobezdrzećuobejdrzić gouymigołymi [[ślypje|ślypjůma]]. JeŃy trudnoje ajnfachowo do uobserwacyje, skuli tygo boco jakokej [[planeta wewnyntrzno]] lo źymskigo uobserwatora je dycki kole słůńcaSłůńca. Merkury je widoczny jyno przed wschodym abo po zachodźe SłůńcoSłůńca.
 
PowjyrzchńaPlac rozlygowańo Merkurygo je fest podanopodany na powjyrzchńaplac [[Mjeśůnček|Mjeśůnczka]]: je tamsam kupa kraterůw, ńy mo atmosfery a [[kśynżyc]]a. Temperatura powjyrzchńepowjyrzchńi waho śe uod −183&nbsp;°C do 427&nbsp;°C. Merkury mo sroge [[żylazo]]we [[jůndro planetowe|jůndro]] kere gynerujedowo [[pole magnetyczne pole]] słabszelajchtsze uod pola [[Źymja|Źymje]].<ref>
{{cytuj stronę
|url=http://www-spc.igpp.ucla.edu/personnel/russell/papers/merc_mag/
Linijŏ 155:
|opublikowany=C. T. Russell & J. G. Luhmann
|data dostępu=2007-03-16}}</ref>.
Wjelgość jůndra powoduje, ažeaże Merkury mamo jydnům sze najwjynkšychnajwjynkszych [[gynstość]]i sze planet ŮkuoduSłůnecznygo SuonečnygoUkłodu<ref name="ESAs&t">
{{cytuj stronę
| url = http://sci.esa.int/science-e/www/category/index.cfm?fcategoryid=4586
Linijŏ 174:
(kapka wjynkšům mo Źymja).
 
Pjyrsze udokůmyntowane uobserwacyje Merkurygo sům sze pjyrszygo tyśůnclećo p.Chr. Do IV stolećo p.Chr. grecke gwjoźdźorze uważały, co sům dwa ćoła ńybjeske: pjyrsze widźalne jyno przed wschodym Słůńco (mjanowali je [[Apollo (mitologijo)|Apollo]]), druge widźalne jyno po zachodźe Słůńco (mjanowali je [[Hermes]])<ref name="Dunne">
{{cytuj książkę
|tytuł=The Voyage of Mariner&nbsp;10 — Mission to Venus and Mercury
Zdrzōdło "https://szl.wikipedia.org/wiki/Merkury"