Japōński madżōng: Porōwnanie wersyji
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Lajsikonik (dyskusyjŏ | wkłŏd) m Wycofano sprowjyńe użytkowńika 89.191.129.101 (godka). Autor prziwrůcůnej wersyji to Krol111.bot. |
||
Linijŏ 1:
{{NowOrt}}
'''Japōński mahjong''' ([[Japůńsko godka|jap]].: 麻雀, 麻将 abo マージャン; mājan), tyż wiadōmy jakŏ Riichi Mahjong, je to zorta [[mahjong]]a. Elymentarne prawidła mahjonga sōm zachŏwane, atoli riichi mahjong daje nōm nowe, takie jak riichi abo dora. We tej zorciye niy gŏdŏ siye już "chow", "pong", "kong" ino "chi", "pon", "kan".
== Historyjŏ ==
We 1924, żołdok ô mianiye Saburo Hirayama przitachnōł tōm gre do [[Japůńijo|Japōńiyji]]. We [[Tokjo]] zônaczył klub, salon a szule do mahjongã. Bez roki, tyn szpil zyskŏł popularnŏść. We tym procysiye, gra ostałŏ uprŏszczōnŏ ôd Chińskiyj zorty. Ńyskŏrzi, dodatkŏwe regle ostały dŏdane aby zwjynkszyć komplyksŏwość.
Riichi Mahjong, we 2010 roku je najpopularniyjszŏ gra planszowŏ we Japońiji. We 2008 roku bŏłŏ ōngyfer 7.6 miljōnōw szpilerōw mahjonga a ōngyfer 8900 salōnōw mahjonga we Japōniyji. Salōny zarŏbiły 300 Biljōnōw [[Jen]]ōw we 2008 roku. Je mocka anime a mang we kierych wystympujy mahjong. Japōnskie wideo galeryje zaprezyntŏwały automaty do gry we mahjonga, we kierych możnŏ podłōńczyć do internyca. Wystymuje tyż wideo wersyjo mahjonga seblykanegŏ.
== Sztart ==
[[File:Japanese Mahjong Tiles 1.jpg|thumb|right|250px|Sztŏbki do japōńskigo mahjonga]]
We mahjonga zwykle siye szpila s 136 wyrflami. Wyrfle sōm miyeszŏne a niyskŏrzi ônaczōne we 4 mury, kŏżdy po 2 sztoki 17 wyrfli. 26 sztokōw je urziwanych do stawiyaniyŏ rynki sztarŏwyj, 7 do formowaniyŏ trupiygŏ muru, a resztŏ 35 sztokōw do dalszegŏ graniyŏ.
Je 34 roztomajtych wyrfli ze 4 wjatrōma kŏżdyj zorty. Tak kej we sztandardowyj wersyji mahjonga sōm 3 zorty wyrfli pin(ringi), sou(bambusy) a wan(cechy), dodatkŏ sōm tyż tsū(honory). Honory sōm niyskorzi tajlŏwane na Wiyatry a Smŏki. We niyktŏrych reglach (Jo wōm gŏdōm że niymŏl zawżdy) wystymŏjōm czyrwjynne piōntki zwōne Aka-dora kiere zwjynkszajōm wartość han. Niy urziwŏ siye tukej kwiŏtkōw niy tajli syzōnōw.
*'''Pin''' (筒子, ''pinzu''): Mjanowane abo kŏżdy mō ringã we ŏbrŏzku.
{| class="wikitable"
|-
| [[Image:MJt1.png]] || [[Image:MJt2.png]] || [[Image:MJt3.png]] || [[Image:MJt4.png]] || [[Image:MJt5.png]] || [[Image:MJt6.png]] || [[Image:MJt7.png]] || [[Image:MJt8.png]] || [[Image:MJt9.png]]
|-
| Īpin || Ryanpin || Sanpin || Sūpin || Ūpin || Ryūpin || Chīpin || Pāpin || Chūpin
|}
*'''Sou''' (索子, ''sōzu''): Mjanowane abo kŏżdy wyrfel mŏ bambusã kiery trzimŏ monyta 100. Pjyrwszy wyrfel to ptŏk.
{| class="wikitable"
|-
| [[Image:MJs1bird.png]] || [[Image:MJs2.png]] || [[Image:MJs3.png]] || [[Image:MJs4.png]] || [[Image:MJs5.png]] || [[Image:MJs6.png]] || [[Image:MJs7.png]] || [[Image:MJs8.png]] || [[Image:MJs9.png]]
|-
| Īsou || Ryansou || Sansou || Sūsou || Ūsou || Ryūsou || Chīsou || Pāsou || Chūsou
|}
*'''Wan''' (萬子, ''wanzu'', or ''manzu''):Mjanowane tak abo kŏżdy wyrfel mŏ [[nůmera]] 10000 (萬, ''wan'', or ''man''; ŏbacz spŏdnie cechy). Normalniye, bŏły mōnety 10,000 zrŏbiōne ze 100 smyczkōw, kŏżdej ze mōnet 100 . Kanji od numyry 5 ostaje siye "伍" miŏst "五".
{| class="wikitable"
|-
| [[Image:MJw1.png]] || [[Image:MJw2.png]] || [[Image:MJw3.png]] || [[Image:MJw4.png]] || [[Image:MJw5.png]] || [[Image:MJw6.png]] || [[Image:MJw7.png]] || [[Image:MJw8.png]] || [[Image:MJw9.png]]
|-
| Īwan || Ryanwan || Sanwan || Sūwan || Ūwan || Ryūwan || Chīwan || Pāwan || Chūwan
|}
*'''Wiyatry''' (風牌, ''kazehai''): Mjanŏwane ze kursōw świyota.
{| class="wikitable"
|-
| [[Image:MJf1.png]] || [[Image:MJf2.png]] || [[Image:MJf3.png]] || [[Image:MJf4.png]]
|-
| Ton<br />(Wschŏd) || Nan<br />(Połedniye) || Shā<br />(Zachŏd) || Pei <br />(Sewer)
|}
*'''Smŏki''' (三元牌, ''sangenpai''): Biŏły (白, ''haku''), Ziyelōny (發, ''hatsu''), a Czerwiyōny (中, ''chun''). Porzond, wyrfel bjŏłygo smŏka je blank. Kanji ziyelōnygo smŏka rŏżniy siye ôd "發" a zawjyrŏ kanji "矢" miŏst "殳."
{| class="wikitable"
|-
| [[Image:MJd3.png]] || [[Image:MJd2.png]] || [[Image:MJd1.png]]
|-
| Haku || Hatsu || Chun
|}
== Hlawne Prawidła Mahjongã ==
Wjele elymentarnych regli wystymujōm we japōńskiyj zorciye.
Na sztarciye szpilerzy losujōm swŏj wiyatyr. [[Wschůd|Wschŏd]] zŏwżdy zaczinŏ. Skludzo siye 4 mury po 2 sztoki 17 wyrfli a niyskorzi szpiler ze wschodu ciyepiye 2 kŏstkōmi szyściynnymi, wylosŏwanŏ liczba je ŏdliczanŏ ŏd muru wschodniego do lewyj zajty. Ôd padniyntygo muru wschŏd ôdliczŏ ze prawyj zajty muru tŏ samŏ liczbã a przerywa mur we tym miyejscu. Trzeciy wyrfel ŏd przyciyńciya ôbracŏ a rŏbi pauzã sztyry miyejsca po ôdsłōniyōnym. Ôdsłōniyōny wyrfel to wykaźniyk dory, wyrfel powyżej jigŏ to dora. Szpilerzy siadajōm na swych miyejscach podle kursōw świyata a rozdajōm sŏbie trzi razy po 4 wyrfle a rŏz po 1 ôd lewyj zajty ôd pauzy we murze. Wschŏd dobierŏ jedyn wyrfel i wyciyepuje tyż jedyn, gra ma na cel posiadŏniye 4 sykwencje (1,2,3) abo te same wyrfle (3,3,3) a jednŏ para (1,1).
'''Meldŏwaniye bez wołŏniye'''
Szpilerzy mogōm zrŏbić meldōnek bez zabrŏniye wyrfla wyciyepanego bez inkszegŏ szpilera. Gracz kiery zameldŏwał pokŏzuje meldōnek, a wyciyepuje jedyn wyrfel. Meldŏwaniye automatyczniye zmieniŏ rynka na ôtwartŏ. Eźli wygrana rynka zamkniynta je bez wziynciye ôstatniygo wyrfla ôd szpilera, rynka pozŏstŏje zamknyinta, atoli zestŏw s tym wyrflem je liczŏny jakŏ ôtwarty.
'''Chī''' (czytej Cziy podane na ślōnskie trzi)
Szpiler mŏże wziōńć do meldōnku sekwencyjŏ, wŏłajōnc "chī" (吃 or チー). Mŏżnŏ ino to wziōńć ôd gracza po lewyj zajciye.
'''Pon'''
Szpiler mŏże wziōńć do meldōnku trzech takich samych wyrfli bez wŏłaniye "pon" (碰 or ポン). Mŏżnŏ wziōńć ôd kŏżdygŏ gracza.
'''Kan'''
Sōm trzi typy kanã, szpiler wołŏ "kan" (槓 or カン) na kŏżdy typ. Po wezwŏniyu kanã kolejny wykaźniyk dory je ôdsłaniŏny(po prawyj ôd piyrszyj) ôroz gracz biere ze trupiego muru ze lewyj zajty kōńca dodatkōwy wyrfel. Mŏżno zameldŏwŏć ino 4 kany atoli ô tym niyskorzi.
* '''Zamkniynty Kan''' Szpiler mŏże zameldŏwŏć kan we zamkniyntej rynce ze 4 tych samych wyrflim deklarŏwanie zamkniyntygo kana '''niy''' zmiyniya rynky z zamkniyntyj na ôtwartōm.
* '''Ôtwarty Kan''' Deklarŏwaniye kana ôd wyciyepanego wyrfla inkszego gracza. Zmiyniya rynke na ôtwartōm.
* '''Niyskory Kan''' Kan wykŏnany bez dŏdaniye szwortegŏ wyrfla do zameldŏwanej zawczasu wyrfli trōjek.
'''Wygranŏ'''
Szpiler mŏże wygrać bez ron (bez wziyńciye wyrfla ôd inkszego szpilerã) abo tsumo (bez wziyncie wyrfla s muru).
'''Kolejnŏść biereniya'''
Eźli wjyncyj niż 1 szpiler chce wziōńć tyn sōm wyrfel, je tak zwanŏ kolejnŏść biereniya, piyrszy je gracz do ronã (wygranŏ gra), potym do kanã a ponã a na kōniyec do chi.
== Japōńskie Regle a pōnktowōniye ==
'''Yaku A Yakuman'''
Wjyncyj na [[Yaku we japōńskiym mahjongu]]
<br />
Yaku je to szpycjalnŏ kombinacyjŏ wyrfli kiero daje pōnkty han. Zwyciyenskŏ rynkã musiy zawiyroć aby jednŏ yaku. Kiery siye pōnktuje kŏżde yaku mŏ swojã wartość han, kierŏ niyskorzi siye wyliczŏ na pōnkty. Yakuman je to spycjalnŏ kombinacyjŏ rynki abo wartŏść wiynksza niżeli 13 han, yakumana ciynszko sônaczyć. Rynka mŏże zawiyrŏć wiyncyj niżeli 1 yakuman.
<br />
'''Rīchi'''
<br />
Dyklarŏwaniye riichi znŏczy dyklarowaniye byciya fertich eli czekŏniye na ôstatni wyrfel. Riichi je zaliczanŏ jakŏ yaku. Niy możnŏ dyklarŏwać riichi, eźli mŏ siye rynkã ôtwarto (czytej meldŏwaniye bez wołŏniye). Po dyklaracyji niy możnŏ uż zmiyniŏć rynki (mŏżnŏ dyklarŏwać kanã) ino czekŏ siye na ôstatni wyrfel.
<br />
'''Dora'''
<br />
Dora (ドラ) je to szpycjalniye pōnktŏwōnã zorta wyrfla, kierŏ dŏdŏje wartŏść han. Dore wyznaczŏ siye ze wykaźniykŏw dory, eźli bŏłŏ dyklarŏwōne riichi bez szpilerã wygrywŏjōncygŏ ôdsłaniyŏ siye wyrfel spŏd ôdsłoniyonych wczesnŏ wykaźniykŏw dory (tyż s tych ôd kanã). Dora je wyznaczŏna s wyrfla powyżyj wykaźniykã dory. Kej wykaźniyk dory to smŏk abo wiyatyr kŏlyjnŏść je takŏ:
Biyŏły-Czerwiyōny-Ziyelōny-Biyŏły; a Wschŏd-Połedniye-Zachŏd-Sewer.
Gŏdŏ siye, iże dora je ze [[angelsko godka|ynglickiegŏ]] słowŏ dragon, eli smŏk atoli to niy mŏ niyc s tym wspŏlnygŏ.
Czyrwiyōne wyrfle, eli aka-dory sōm liczŏne jak dorã.
<br />
'''Pōnktacyjŏ'''
* Wjyncyj na [[Prawidła pōnktŏwaniyŏ we japōńskim mahjongu]]
We japōńskiym mahjongu rychtōje siye pōnkty ze 2 czynniykŏw: Fu a Han. Eźli je wiyncyj niżeli 5 han, fu niy je potrzebne.
<br />
'''Furiten'''
<br />
Furiten (振聴 or フリテン) eli świynte wyciyepaniye, je to sytuacyjŏ we kierej możnŏ wygrać ino bez tsumo.
# Eźli szpiler wyciyepał wyrfla to niy mŏże ôn wziōńć tygŏ samego do wygranej ôd inkszegŏ graczã.
# Eźli po deklaracyji riichi szpiler przegapił wyciyepany wyrfel ôd inkszegŏ graczã.
<br />
'''Remis'''
<br />
We japōńskiym mahjongu sōm roztomajte regle do remisŏw:
* Kyūshu yaochūhai tōhai (九種么九牌倒牌), abo Kyūshu kyūhai (九種九牌) je wtedy kej szpiler mŏ 9 roztomajtych terminali (1,9) a honorŏw. Gracz mŏże tyż sprŏbŏwŏć grać s takōm rynkã np. na yakumanã kokoshi musou.
* Sūfontsu rentā (四風子連打) we piyrwszej turze kŏżdy szpiler wiyciepał tyn sam wiyatyr.
* Sūcha rīchi (四家立直) kŏżdy gracz dyklarŏwŏł riichi.
* Sūkan sanra (四槓算了) je zaliczanŏ jako remis kej gracz dyklŏruje piōnty kan.
* Kōniyc muru
<br />
'''Chombo eli Kary'''
* Gotsumo je to niyprawe dyklarŏwōniye zwyciynskij rynki.
* Furiten Ron je to ron byndōnc we furiteniye.
* Noten Riichi niyprawe dyklarŏwōniye riichi (niy mŏ czekaniyŏ na ôstatniyi wyrfel).
* Machi ga kawaru rīchi-go no kan je to zamkniynty kan po deklŏracyji riichi kiery zmieniyŏ rynke.
* Tahai je kiery gracz mŏ wiyncyj wyrfli niżeli mŏ miyć.
* Yamakuzushi je kiery szpiler zniszczy mur.
== Kōniyec ==
Gra kōńczy siye po ôstantniyj rynce rundy, we tonbaniye je to we Rundziye Połedniyowyj a we hanchaniye Wschŏdniyj.
<big>'''Brak Pōnktŏw'''</big>
<br />
Eli gracz mŏ mniyj niżeli 0 pōnktŏw szpil kōńczy siye.
<big>'''Wygranŏ Kōńczōncŏ'''</big>
<br />
Szpiler kōńczŏncy je wschŏdym a wygrŏł rundã mŏże zakŏńczyć gre abo kōntynôwać runde.
<big>'''Kōntynôcyjŏ do rundy zachŏdniyj'''</big>
<br />
Eźli po wszyjskich 2 grach wygrywajōncy mŏ mniyj niżeli 30000 pōnktŏw gra kŏntynôje siye we rundziye zachŏdniyj. Tak samŏ może przijść rundŏ Sewernã.
== Mydiya ==
Gra wystympuje we kilku [[Anime]] a [[Manga]]ch takich jak [[Saki (manga)]], [[Akagi (manga)]], [[Mudazumo Naki Kaikaku]].
We interneciye mŏżno grać na neczajtach [[Tenhou|Tenhou.net]], Ron2.jp abo Janryumon.plaync.jp . Je tyż mocka gier na konsolã.
[[Kategoryjo:Mahjong]]
[[Kategoryjo:Kultura Japůńije]]
| |||