Jůn Paul II: Porōwnanie wersyji

Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusyjŏ | wkłŏd)
m Bot dodowo: pl:Jan Paweł II wyćepuje: szl:Jůn Paul II
Wycůfańy wersyji 87922 naškryflanej bez 62.133.132.180 (godka)
Linijŏ 1:
{{ort}}
{{DisambigR|papieża|[[Jan Paweł II (film)|film o tym tytule]]}}
[[Plik:JohannesPaul2-portrait.jpg|thumb|225px|right|Jůn Paul II]]
{{Papież infobox
[[Plik:John paul 2 coa.svg|thumb|150px|right|Herb Jůna Paula II]]
| Imię = Jan Paweł II
'''Jůn Paul II''' ([[uaćińsko godka|uać]]. ''Ioannes Paulus II''), po prowdźe: '''Karol Wojtyła''' (rodz. [[18 maja]] [[1920]], um. [[2 kwjetńa]] [[2005]] we [[Watykůn|Watykańe]]) - [[Polska|polski]] duchowny [[kośćou řimskokatolicki|katolicki]], [[arcybiskupy krakowske|arcybiskup krakowski]], [[kardynou]], uod [[16 paźdźerńika]] [[1978]] do 2 kwjetńa 2005 [[papjyž]]. [[Suga Božy]] Kośćoua řimskokatolickigo, kawalyr [[Uorder Bjouygo Adlera|Uordera Bjouygo Adlera]]. Bůu tyž [[poezyjo|poetům]], [[poliglota|poliglotům]], [[aktor]]ym, [[dramaturg]]ym a [[pedagog]]ym.
| łacińskie = Ioannes Paulus II
| Imię_nazwisko = Karol Józef Wojtyła
| Dewiza = [[Totus Tuus]]
| Dewiza_pol = Cały Twój
| Wybór = [[16 października]] [[1978]]
| Koniec pontyfikatu = [[2 kwietnia]] [[2005]]
| Portret = [[Plik:John Paul II Medal of Freedom 2004.jpg|300px]]<br />[[Plik:Signature of John Paul II.svg|240px]]
| Herb = [[Plik:John paul 2 coa.svg|130px]]
| Data_urodzenia = [[18 maja]] [[1920]]
| Miejsce_urodzenia = {{flaga|POL}} [[Wadowice]]
| Data śmierci = [[2 kwietnia]] [[2005]]
| Miejsce_śmierci = {{flaga|VAT}} [[Watykan]]
| Poprzednik = [[Jan Paweł I]]
| Następca = [[Benedykt XVI]]
}}
{{Kościół katolicki}}
'''Jan Paweł II''' ([[łacina|łac.]] ''Ioannes Paulus II''), właśc. '''Karol Józef Wojtyła''' (ur. [[18 maja]] [[1920]] w [[Wadowice|Wadowicach]], zm. [[2 kwietnia]] [[2005]] w [[Watykan]]ie) – [[Polska|polski]] [[Duchowieństwo|duchowny]] [[Kościół katolicki|rzymskokatolicki]], [[Biskupi krakowscy|arcybiskup krakowski]], [[kardynał]], [[papież]] ([[16 października]] [[1978]] – [[2 kwietnia]] [[2005]]), [[sługa Boży]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]], kawaler [[Order Orła Białego|Orderu Orła Białego]].
 
{{stub}}
[[liryka|Poeta]] i [[poliglota]], a także [[aktor]], [[dramat]]urg i [[nauczyciel|pedagog]]. [[filozofia historii|Filozof historii]], [[fenomenologia|fenomenolog]], [[mistycyzm|mistyk]] i przedstawiciel [[personalizm chrześcijański|personalizmu chrześcijańskiego]].
 
[[Kategoria:Rodzyńi we 1920]]
== Życie przed wyborem na papieża ==
[[Kategoria:Umarći we 2005]]
=== Dzieciństwo i młodość ===
[[Kategoria:Polscy duchowńi katoliccy]]
[[Plik:Karol Wojtyla at 12.jpg|thumb|left|160px|Karol Wojtyła w wieku dwunastu lat]]
[[Kategoria:Polscy poeći]]
[[Plik:Geb-Haus Papst.jpg|thumb|[[Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach]]]]
[[Kategoria:Papjyže]]
[[Plik:Ks Figlewicz-Karol Wojtyla ministrant.jpg|thumb|Ks. Figlewicz z ministrantami]]
[[Plik:Tablica Papieska.JPG|thumb|Tablica w Wadowickiej Bazylice z datami narodzin oraz wyboru Karola Wojtyły na Biskupa i Papieża]]
Karol Wojtyła urodził się w Wadowicach jako drugi syn [[Karol Wojtyła (senior)|Karola Wojtyły]] i [[Emilia Wojtyła|Emilii z Kaczorowskich]]. Ród Wojtyłów wywodzi się z [[Czaniec|Czańca]] k. [[Kęty|Kęt]] i [[Lipnik (dzielnica Bielska-Białej)|Lipnika]] (obecnie dzielnica [[Bielsko-Biała|Bielska-Białej]]). Ród Kaczorowskich pochodzi z [[Michalów (powiat zamojski)|Michalowa]] k. [[Szczebrzeszyn]]a<ref>[http://www.genpol.com/Poradnik-GenPol-art119.html Wywód przodków Jana Pawła II (GENPOL)]</ref>.
 
Karol Wojtyła został [[chrzest|ochrzczony]] w [[Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Wadowicach|kościele parafialnym]] dnia [[20 czerwca]] [[1920]] roku przez księdza Franciszka Żaka, [[kapelan|kapelana wojskowego]]. [[rodzice chrzestni|Rodzicami chrzestnymi]] Karola Wojtyły byli Józef Kuczmierczyk, [[relacja rodzinna|szwagier]] Emilii Wojtyły, i jej [[siostra]], Maria Wiadrowska<ref>[http://www.bazylika.wadowice.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=66&Itemid=39&lang=8859-2 Kalendarium wadowickie Karola Wojtyły]</ref>. Rodzice nadali mu imię Karol na cześć ostatniego [[Władcy Austrii|cesarza Austrii]] [[Karol I Habsburg|bł. Karola Habsburga]].
 
Rodzina Wojtyłów żyła skromnie. Jedynym źródłem utrzymania była pensja ojca – wojskowego urzędnika w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w stopniu [[porucznik]]a. Matka pracowała dorywczo jako szwaczka. [[Edmund Wojtyła|Edmund]], brat Karola, po ukończeniu [[Zespół Szkół Ogólnokształcących w Wadowicach|wadowickiego gimnazjum]] studiował [[medycyna|medycynę]] w [[Kraków|Krakowie]] i został [[lekarz]]em. Wojtyłowie mieli jeszcze jedno dziecko – Olgę, która zmarła zaraz po urodzeniu w [[1914]] w Krakowie. Papież wspominał ją w opublikowanym po śmierci [[Testament Jana Pawła II|testamencie]] – na równi z rodzicami i bratem. Fakt o istnieniu starszej siostry ujawnił francuski dziennikarz i filozof [[André Frossard]], autor wydanej w 1982 roku książki ''Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II''.
 
W dzieciństwie Karola nazywano najczęściej zdrobnieniem imienia – Lolek. Uważano go za chłopca utalentowanego i wysportowanego. Regularnie grał w [[piłka nożna|piłkę nożną]] oraz jeździł na [[narciarstwo|nartach]]. Bardzo ważnym elementem życia Karola były wycieczki krajoznawcze, a także spacery po okolicy Wadowic. W większości wycieczek towarzyszył mu ojciec.
 
Jego matka zmarła [[13 kwietnia]] [[1929]] roku, w wieku 45 lat. Trzy lata później, w [[1932]], w wieku 26 lat zmarł na [[płonica|szkarlatynę]] jego brat Edmund. Chorobą zaraził się od swojej pacjentki w szpitalu w Bielsku.
 
Od września [[1930]] roku, po zdaniu egzaminów wstępnych, Karol Wojtyła rozpoczął naukę w 8-letnim Państwowym Gimnazjum Męskim im. Marcina Wadowity w Wadowicach. Już w tym wieku, według jego katechetów, wyróżniała go także ogromna [[wiara]]. W pierwszej klasie ks. Kazimierz Figlewicz zachęcił go do przystąpienia do kółka [[ministrant|ministranckiego]], którego stał się prezesem. Katecheta ten miał znaczny wpływ na rozwój duchowy młodego Karola Wojtyły.
 
Podczas nauki w gimnazjum Karol zainteresował się [[teatr]]em – występował w przedstawieniach Kółka Teatralnego stworzonego przez polonistów z wadowickich [[gimnazjum|gimnazjów]]: żeńskiego im. Michaliny Mościckiej i męskiego im. Marcina Wadowity (''zobacz też:'' [[#Dramaturgia, teatr|Dramaturgia, teatr]]).
 
=== Studia i dojrzewanie duchowe ===
[[14 maja]] [[1938]] Karol Wojtyła zakończył naukę w gimnazjum otrzymując świadectwo maturalne z oceną celującą, która umożliwiała podjęcie studiów na większości uczelni bez egzaminów wstępnych. Karol Wojtyła wybrał studia [[polonistyka|polonistyczne]] na Wydziale Filozoficznym [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]]. Studia rozpoczął w październiku [[1938]] roku.
 
W pierwszym roku studiów Karol przeprowadził się wraz z ojcem do rodzinnego domu matki przy ul. Tynieckiej 10 w Krakowie. Pozostał wierny swej pasji – piłce nożnej, uczęszczał na mecze [[Cracovia (piłka nożna)|Cracovii]]. Czas od października [[1938]] do lutego [[1941]] roku to okres wytężonej nauki Karola na studiach, spotkań grupy literackiej, a także tworzenia własnej poezji. W lutym 1940 poznał osobę ważną dla swego rozwoju duchowego. Był to [[Jan Tyranowski]], krakowski krawiec, poza swą pracą zawodową zafascynowany duchowością chrześcijańską, w tym [[mistyka|mistyką]]. Tyranowski prowadził dla młodzieży męskiej koło wiedzy religijnej. Uczestniczący w nim Wojtyła poznał wówczas i po raz pierwszy czytał pisma [[Jan od Krzyża|św. Jana od Krzyża]].
 
Dnia [[18 lutego]] [[1941]] roku po długiej chorobie zmarł ojciec Karola. W [[1942]] i [[1943]], jako reprezentant krakowskiej społeczności akademickiej, udawał się do [[Częstochowa|Częstochowy]], by odnowić [[Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego|śluby jasnogórskie]].
 
Wojna odebrała Karolowi możliwość kontynuowania studiów, zaczął więc pracować jako pracownik fizyczny w zakładach chemicznych [[Osadniki Sodowe Solvay|Solvay]]. Początkowo od jesieni 1940 przez rok w [[kamieniołom]]ie w [[Zakrzówek (Kraków)|Zakrzówku]], a potem w oczyszczalni sody w [[Borek Fałęcki|Borku Fałęckim]]. W tym okresie Karol związał się też z polityczno-wojskową katolicką [[konspiracja|organizacją podziemną]] [[Unia (organizacja)|Unia]], która starała się między innymi ochraniać zagrożonych [[Żydzi|Żydów]].
 
Jesienią roku [[1941]] Karol wraz z przyjaciółmi założył [[Teatr Rapsodyczny]], który swoje pierwsze przedstawienie wystawił [[1 listopada]] [[1941]]. Rozstanie Wojtyły z teatrem nastąpiło nagle w roku [[1942]], gdy postanowił on studiować [[teologia|teologię]] i wstąpił do tajnego [[Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Krakowskiej|Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie]] gdzie 1 listopada 1946<ref>[http://www.wsd.diecezja.krakow.pl/absol2.htm Absolwenci Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji krakowskiej (1 XI 1946)]</ref> otrzymał [[święcenia kapłańskie]]. W tym samym czasie rozpoczął w konspiracji studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W okresie od kwietnia [[1945]] do sierpnia [[1946]] roku Karol Wojtyła pracował na uczelni jako [[asystent]] i prowadził [[seminarium (zajęcia)|seminaria]] z historii [[dogmat]]u.
 
Był to też okres rozwoju literackiego Karola. Pierwszy zbiór wierszy ''Renesansowy psałterz'', powstały 1939 roku (wydany w 1999), ma jeszcze charakter poetyckich pierwocin; jest też wyrazem hołdu dla wielkiej tradycji, w tym dla [[Jan Kochanowski|Jana Kochanowskiego]]. Wczesną dojrzałość młodego poety ujawniają utwory powstałe podczas wojny, w tym poemat ''Pieśń o Bogu ukrytym'', o charakterze wizyjnym i mistycznym, nawiązujący twórczo do św. Jana od Krzyża. Jako poeta Wojtyła łączył precyzję stylu oraz intelektualizm z wizyjnym charakterem ekspresji lirycznej. Tworzył [[poezja metafizyczna|poezję metafizyczną]].
 
=== Kapłaństwo. Praca naukowa i twórcza ===
[[Plik:Karol Wojtyla-wikary w Niegowici.jpg|thumb|250px|Karol Wojtyła jako wikary w Niegowici]]
[[Plik:Karol Wojtyla-splyw.jpg|thumb|Karol Wojtyła na spływie kajakowym]]
[[13 października]] [[1946]] roku [[kleryk|alumn]] Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie Karol Wojtyła został [[subdiakon]]em, a tydzień później [[diakon]]em. [[1 listopada]] [[1946]] roku kardynał [[Adam Stefan Sapieha]] wyświęcił Karola Wojtyłę na księdza. [[2 listopada]] jako [[Prezbiter|neoprezbiter]] odprawił [[Msza|Mszę św.]] [[prymicja|prymicyjną]] w [[Krypta św. Leonarda na Wawelu|krypcie św. Leonarda]] w [[bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedrze na Wawelu]]. [[15 listopada]] Karol Wojtyła wraz z klerykiem Stanisławem Starowieyskim poprzez [[Paryż]] wyjechał do [[Rzym]]u, aby kontynuować studia na [[Papieski Uniwersytet Świętego Tomasza z Akwinu|Papieskim Międzynarodowym Athenaeum ''Angelicum'']] (obecnie Papieski Uniwersytet Świętego Tomasza z Akwinu (''Angelicum'')) w Rzymie. Przez okres studiów zamieszkiwał w Kolegium Belgijskim, gdzie poznał wielu duchownych z [[Frankonia|krajów frankofońskich]] oraz z [[Stany Zjednoczone|USA]]. W [[1948]] roku ukończył studia z dyplomem ''[[wikt:summa cum laude|summa cum laude]]''.
 
Pod kierunkiem wybitnego teologa, [[Dominikanie|dominikanina]] [[Reginald Garrigou-Lagrange|Reginalda Garrigou-Lagrange'a]] napisał po łacinie rozprawę doktorską ''Zagadnienie wiary u świętego Jana od Krzyża'' (tytuł oryginału: ''Questio de fide apud sanctum Ioannem de Cruce''). Dla potrzeb doktoratu nauczył się [[język hiszpański|języka hiszpańskiego]], by czytać teksty [[renesans]]owego mistyka w oryginale. Z powodu braku funduszy na wydanie rozprawy drukiem nie uzyskał stopnia [[Doktor (stopień naukowy)|doktorskiego]]. Tytuł ten został mu przyznany w Polsce.
 
W lipcu [[1948]] roku, na okres 7 miesięcy Karol Wojtyła został skierowany do pracy w [[Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Niegowici|parafii Niegowić]], gdzie spełniał zadania [[wikariusz|wikarego]] i katechety. Od tego momentu rozpoczął się dla młodego księdza okres wycieczek i podróży z młodzieżą po Polsce. Wolny czas zawsze starał się spędzać z chłopcami i dziewczętami na łonie natury. W marcu [[1949]] roku Karol Wojtyła został przeniesiony do [[Kościół św. Floriana w Krakowie|parafii św. Floriana w Krakowie]]. Tam też założył mieszany [[chorał gregoriański]]. Nadal często wyprawiał się na wycieczki z młodzieżą. Podczas wielu wycieczek ksiądz Wojtyła starał się zmylić ówczesną [[Milicja Obywatelska|milicję]] i dlatego zdejmował [[sutanna|sutannę]] i kazał nazywać się "wujkiem".
 
Otwierał się intensywny i twórczy okres pracy naukowej, a także literackiej. W roku [[1951]] po śmierci kardynała Sapiehy, Karol Wojtyła został skierowany na urlop w celu ukończenia [[habilitacja|pracy habilitacyjnej]]. Dużo uwagi poświęcał także pracy [[publicystyka|publicystycznej]], pisał [[esej]]e filozoficzne (np. ''Personalizm tomistyczny'' – o [[Tomasz z Akwinu|Tomaszu z Akwinu]], ''O humanizmie św. Jana od Krzyża'') i [[szkic]]e. Często publikował w krakowskich [[periodyk]]ach katolickich: [[miesięcznik]]u [[Znak (miesięcznik)|"Znak"]] i [[Tygodnik Powszechny|"Tygodniku Powszechnym"]]. W związku z habilitacją podjął systematyczne studia nad myślą [[etyka|etyczną]] fenomenologa [[Max Scheler|Maxa Schelera]], którego pisma czytał w oryginale niemieckim. Pisał wiele m.in. na temat chrześcijańskiej etyki [[seks]]ualizmu. Dnia [[12 grudnia]] [[1953]] jego praca ''Ocena możliwości oparcia etyki chrześcijańskiej na założeniach systemu Maksa Schelera'' [taka spolszczona wersja imienia w tytule] została przyjęta jednogłośnie przez Radę Wydziału Teologicznego UJ, jednak Wojtyła nie uzyskał habilitacji z powodu odmowy Ministerstwa Oświaty.
 
Karol Wojtyła powrócił do przerwanych obowiązków. Wykładał m.in. w [[Seminarium duchowne|seminariach]] diecezji: [[archidiecezja krakowska|krakowskiej]], [[archidiecezja katowicka|katowickiej]] i [[archidiecezja częstochowska|częstochowskiej]] (mieściły się one wszystkie w Krakowie) oraz na [[Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II|Katolickim Uniwersytecie Lubelskim]]. Jego wykłady obejmowały głównie [[teologia moralna|teologię moralną]] i etykę [[małżeństwo|małżeńską]], ale ogarniały też szeroko pojętą [[historia filozofii (nauka)|historię filozofii]]. Były precyzyjne i trudne, Wojtyła ujmował jednak studentów jako profesor wprawdzie wymagający, lecz życzliwy, otwarty na rozmowę i sprawiedliwy.
 
=== Biskup, kardynał, papież ===
[[Plik:POL Kraków - pałac biskupi.jpg|thumb|200px|[[ulica Franciszkańska w Krakowie|Ulica Franciszkańska]] 3. "Okno papieskie" nad bramą wjazdową do [[Pałac Biskupi w Krakowie|Pałacu Biskupiego w Krakowie]]]]
[[4 lipca]] [[1958]] r. Karol Wojtyła został mianowany [[biskup tytularny|biskupem tytularnym]] Ombrii, a także [[biskup sufragan|biskupem pomocniczym]] Krakowa. [[sakra|Konsekracji biskupiej]] ks. Karola Wojtyły dokonał [[28 września]] 1958 w [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedrze na Wawelu]] [[biskupi krakowscy|metropolita krakowski]] i [[arcybiskupi lwowscy obrządku łacińskiego|lwowski]], [[arcybiskup]] [[Eugeniusz Baziak]]. Współkonsekratorami byli biskupi [[Franciszek Jop]] i [[Bolesław Kominek]]. W [[1962]] roku został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji. Na okres biskupstwa Karola Wojtyły przypadły także obrady [[Sobór Watykański II|Soboru Watykańskiego II]], w których aktywnie uczestniczył. Już w tym okresie bardzo dużo czasu poświęcał na podróże zagraniczne w celach ewangelizacyjnych i religijnych.
 
Jako biskup przyjął, zgodnie z obyczajem, hasło przewodnie swej posługi. Brzmiało: ''Totus Tuus'' ([[łacina|łac.]] ''Cały Twój''). Kierował je do [[Maria z Nazaretu|Matki Chrystusa]]. Inspiracją stał się [[barok]]owy pisarz ascetyczny, francuski [[Ludwik Maria Grignion de Montfort|św. Ludwik Maria Grignion de Montfort]] i jego książka ''Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny'', z której Wojtyła przejął koncepcję "niewolnictwa duchowego", rozumianą jako dobrowolne i ufne oddanie się w opiekę Matce Boskiej.
 
[[30 grudnia]] [[1963]], półtora roku po śmierci swego poprzednika, arcybiskupa Eugeniusza Baziaka, Karol Wojtyła został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim. Cztery lata później, podczas [[konsystorz]]a z [[26 czerwca]] [[1967]] został [[Kardynałowie z nominacji Pawła VI|nominowany]] kardynałem. [[29 czerwca]] [[1967]] roku otrzymał w [[Kaplica Sykstyńska|Kaplicy Sykstyńskiej]] od papieża [[Papież Paweł VI|Pawła VI]] czerwony [[biret]], a jego kościołem tytularnym stał się kościół św. Cezarego Męczennika na Palatynie.
 
Jako biskup [[Archidiecezja krakowska|diecezji krakowskiej]] wizytował parafie, odwiedzał [[klasztor]]y (w tym zgromadzenie [[albertyni|albertynów]], założone przez [[Adam Chmielowski|św. Adama Chmielowskiego]], Brata Alberta). W roku 1965 otworzył [[beatyfikacja|proces beatyfikacyjny]] [[zakonnica|siostry]] [[Faustyna Kowalska|Faustyny Kowalskiej]], z której ''Dzienniczek'' wraz orędziem [[miłosierdzie|Miłosierdzia Bożego]] zapoznał się wcześniej. Spotykał się z inteligencją krakowską, zwłaszcza ze środowiskiem naukowym i artystycznym. Ponadto jeździł na [[Podhale]] i w [[Tatry]].
 
Ogłosił drukiem (pod [[pseudonim]]em Andrzej Jawień) dramaty: ''Przed sklepem jubilera'' i jak misterium ujęte ''Promieniowanie ojcostwa'', także [[poemat]]y. W 1969 wydał swą książkę filozoficzną [[monografia|monografię]] z zakresu [[antropologia (nauka)|antropologii]] [[Osoba i czyn|''Osoba i czyn'']], która była znana także za granicą, a w 1972 – książkę o II Soborze Watykańskim. Pomimo obowiązków duszpasterskich systematycznie prowadził wykłady na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, kształtując tam swą szkołę badawczą z zakresu etyki.
 
Zyskał dojrzałość jako myśliciel, sięgając do rozległej tradycji filozoficznej (grecka etyka klasyczna, św. Tomasz z Akwinu, fenomenologia), lecz też do [[Biblia|Biblii]] i do mistyki (zawsze mu bliski święty Jan od Krzyża) i budując harmonijnie koncepcję zarówno z [[filozofia|filozofii]] jak i teologii: człowieka jako integralnej [[osoba|osoby]]. Człowiek jest zadomowiony pośród świata jako [[byt]] cielesno-duchowy, otwarty na [[transcendencja (filozofia)|transcendencję]], a [[Godność człowieka|godność]] i [[wolność]] dał mu [[Bóg]]. Tym sposobem Wojtyła stał się wybitnym przedstawicielem [[personalizm]]u. W filozofii reprezentował [[neotomizm]] fenomenologizujący. Swoje poglądy stosował też i przedstawiał w pracy duszpasterskiej.
 
Stał się znanym poza Polską [[autorytet]]em. Był obok [[prymas]]a Polski kardynała [[Stefan Wyszyński|Stefana Wyszyńskiego]], najważniejszą postacią [[Konferencja Episkopatu Polski|Episkopatu Polski]]. Z "prymasem Tysiąclecia" (bo tak nazywał kard. Wyszyńskiego), ściśle współpracował, okazując szacunek dla jego doświadczenia i mądrości. Jako kardynał odbywał podróże zagraniczne, zapraszany też przez środowiska uniwersyteckie. Wiosną [[1976]] papież Papież Paweł VI zaprosił go do Watykanu, by głosił tam [[rekolekcje]] wielkopostne (wydane później w publikacji książkowej).
 
Na zwołanym po śmierci Jana Pawła I [[Konklawe 1978 (Jan Paweł II)|drugim konklawe]] w roku [[1978]] Wojtyła został wybrany na papieża i przybrał imię Jana Pawła II. Wynik wyboru ogłoszono [[16 października]] o 16:16.
 
== Wykładniki pontyfikatu ==
[[Plik:John Paul II pontifical audience 28-09-2004.jpg|thumb|300px|Papież Jan Paweł II podczas [[Audiencja generalna|Audiencji Generalnej]] w dniu [[29 września]] [[2004]] na [[Plac Świętego Piotra|Placu św. Piotra]] w Rzymie]]
Od [[14 marca]] [[2004]] roku [[pontyfikat]] Jana Pawła II jest uznawany za najdłuższy, po pontyfikacie [[Piotr Apostoł|Świętego Piotra]] i [[Pius IX|bł. Piusa IX]]. Był papieżem przez 26 i pół roku (9666 dni). Długość jego pontyfikatu podkreśla także kontrast z papiestwem jego poprzednika [[Jan Paweł I|Jana Pawła I]], który papieżem był jedynie 33 dni.
 
Jan Paweł II beatyfikował i [[kanonizacja|kanonizował]] o wiele więcej osób niż jakikolwiek poprzedni papież. Ogłosił błogosławionymi w sumie 1338 osób, kanonizował 482 świętych podczas 51 uroczystości<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.vatican.va/news_services/press/documentazione/documents/santopadre_biografie/giovanni_paolo_ii_biografia_breve_en.html|tytuł= His Holiness John Paul II Short Biography|data=2005-06-03|język=en|data dostępu=2010-03-10}}</ref>. Trudno powiedzieć, czy kanonizował więcej świętych niż wszyscy poprzedni papieże razem wzięci, ponieważ wiele zapisów wczesnych kanonizacji jest niekompletnych, zaginionych lub niedokładnych.
 
Podczas swego pontyfikatu Jan Paweł II powołał więcej kardynałów niż którykolwiek z jego poprzedników. Na dziewięciu konsystorzach papież kreował kardynałami 231 duchownych katolickich (''zobacz też:'' [[Kardynałowie z nominacji Jana Pawła II]]).
 
W [[1989]] roku Jan Paweł II otrzymał, wyjątkowo jako jedyny laureat, nagrodę [[Wiktory|Wiktora]] przyznawaną przez Akademię Telewizyjną ([[Wiktory 1989]]).
 
Podczas jego pontyfikatu ponad 300 milionów ludzi przeszło na katolicyzm{{fakt}}.
 
Osobistym sekretarzem Jana Pawła II przez cały pontyfikat był [[Stanisław Dziwisz]], obecnie kardynał.
 
=== Papież-Polak ===
Jan Paweł II był pierwszym papieżem z Polski, jak również pierwszym po 455 latach biskupem Rzymu, niebędącym [[Włosi|Włochem]]. Wielokrotnie sam przywoływał spełnione proroctwo [[Juliusz Słowacki|Juliusza Słowackiego]] z wiersza "[[Pośród niesnasków Pan Bóg uderza...|Słowiański papież]]". Wybór na głowę Kościoła osoby z kraju [[socjalizm|socjalistycznego]] wpłynął znacząco na wydarzenia w [[Europa|Europie wschodniej]] i [[Azja|Azji]] w [[lata 80. XX wieku|latach 80. XX wieku]].
 
=== Zamach na Jana Pawła II ===
W dniu [[13 maja]] [[1981]], podczas [[audiencja generalna|audiencji generalnej]] na Placu św. Piotra w Rzymie o godzinie 17:19, Jan Paweł II został postrzelony przez tureckiego zamachowca [[Mehmet Ali Ağca|Mehmeta Ali Agcę]] w brzuch oraz rękę. Jak ustalili śledczy, chwilę wcześniej Ali Ağca mierzył w jego głowę. Jan Paweł II schylił się wtedy do małej dziewczynki (Sara Bartoli) i wziął ją na ręce. Zamachowiec opóźnił oddanie strzału prawdopodobnie dlatego, że dziewczynka którą papież trzymał na rękach lekko przysłoniła go co uniemożliwiło zamachowcy dokładne wycelowanie. Ranny papież osunął się w ramiona stojącego za nim sekretarza Dziwisza. Ochrona przewiozła Jana Pawła II do kliniki Gemelli, gdzie poddano papieża sześciogodzinnej [[Operacja (medycyna)|operacji]]. Do pełni zdrowia jednak nigdy nie wrócił. Papież wierzył, że swoje ocalenie nie zawdzięczał tylko szczęściu. Wyraził to słowami: ''Jedna ręka strzelała, a inna kierowała kulę.''
[[Plik:100 1345.JPG|thumb|150px|Tablica upamiętniająca zamach na Jana Pawła II]]
Wierni dostrzegli pewien związek. Zamach miał miejsce 13 maja, podobnie jak pierwsze objawienie Matki Boskiej w [[Fatima (miasto)|Fátimie]] w roku [[1917]]. Jan Paweł II spędził na rehabilitacji w szpitalu 22 dni. Potem wielokrotnie cierpiał z powodu różnorodnych dolegliwości będących następstwem postrzału. Papież nigdy nie ukrywał swoich niedomagań przed wiernymi, ukazując wszystkim oblicze zwykłego człowieka poddanego cierpieniu.
 
Rok po zamachu papież udał się do Fátimy, chcąc złożyć Matce Boskiej hołd i podziękowanie za to, że ta według niego ocaliła mu życie. 13 maja [[1982]], podczas nabożeństwa, niezrównoważony hiszpański ksiądz ugodził go lekko nożem. Ochrona papieża szybko go obezwładniła, a papież dokończył nabożeństwo pomimo krwawienia. Wydarzenie to nie było upublicznione aż do roku 2008, kiedy do kin trafił film ''[[Świadectwo (film)|Świadectwo]]''<ref>[http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80277,5819819,Watykan__Prapremiera_filmu__Swiadectwo__w_Auli_Pawla.html?skad=rss Prapremiera filmu "Świadectwo"] gazeta.pl</ref>.
 
[[2 lutego]] [[1983]] funkcjonariusze [[Służba Bezpieczeństwa|SB]], pracownicy [[Samodzielna Grupa "D" Departamentu IV MSW|grupy "D"]] podjęli próbę skompromitowania Jana Pawła II przed jego [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (II)|II Podróżą Apostolską do Polski]], podrzucając do mieszkania redaktora ''Tygodnika Powszechnego'' ks. Andrzeja Bardeckiego spreparowany pamiętnik Ireny Kinaszewskiej, znajomej Wojtyły<ref> [http://www.ipn.gov.pl/portal/pl/24/1339/ Marek Lasota ''O raporcie Sejmowej Komisji Śledczej poświęconym Grupie "D"'' w MSW Biuletyn [[Instytut Pamięci Narodowej|IPN]] [[2003]] nr 1 s. 34]</ref>.
 
W [[1985]] w raporcie analitycznym [[Central Intelligence Agency|CIA]] za najbardziej prawdopodobne uznała zaangażowanie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] w zlecenie i organizację zamachu<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.polskatimes.pl/stronaglowna/99894,jan-pawel-ii-byl-ofiara-kremla,id,t.html |tytuł=Jan Paweł II był ofiarą Kremla |autor=Tomasz Pompowski |opublikowany=Polska Times |data=30 marca 2009}}</ref>.
 
W marcu [[1995]] włoski tygodnik "Toscana Oggi" opublikował rozkaz Komitetu Centralnego [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|KPZR]] z [[1979]] roku, nakazujący KGB ''"wykorzystanie wszelkich dostępnych możliwości, by zapobiec nowemu kierunkowi w polityce, zapoczątkowanemu przez polskiego papieża, a w razie konieczności – sięgnąć po środki wykraczające poza dezinformację i dyskredytację"''. Pod rozkazem podpisali się: [[Michaił Gorbaczow]], [[Michaił Susłow]] oraz inni członkowie KC – Andriej Kirylenko, [[Konstantin Czernienko]], Konstantin Rusakow, Władimir Ponomariew, Iwan Kapitonow, Michaił Zimianin i Władimir Dołgich<ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.dziennik.pl/wydarzenia/article163052/Wyrok_na_Jana_Pawla_II_wydal_Gorbaczow.html |tytuł= Wyrok na Jana Pawła II wydał Gorbaczow |data=26 kwietnia 2008 |opublikowany=[[Dziennik.pl]]}}</ref>. Dokument był szeroko analizowany w [[2008]] roku przez amerykańskiego dziennikarza Johna O. Kohlera<ref>{{cytuj książkę |tytuł="Chodzi o Papieża". Szpiedzy w Watykanie |isbn=978-83-240-0971-8 |rok=2008 |autor=John O. Koehler}}</ref>.
 
W marcu [[2006]] komisja śledcza włoskiego parlamentu powołana dla ustalenia odpowiedzialności obywateli włoskich podejrzanych o współpracę z [[KGB]], ustaliła bezsprzecznie, że rozkaz zabicia papieża wydał osobiście I sekretarz KC KPZR [[Leonid Breżniew]], a zatwierdziło Biuro Polityczne m.in. Michaił Gorbaczow. Ali Agca działał na zlecenie [[Bułgaria|bułgarskiej]] służby bezpieczeństwa, której działania miało inspirować radzieckie KGB. Badania archiwów ujawniły, że istniała szansa na udaremnienie zamachu. Niestety sygnały ostrzegawcze przekazane przez amerykańską [[Central Intelligence Agency|CIA]] zostały zlekceważone{{fakt}}. Po zamachu otoczenie papieża wprowadziło specjalne środki bezpieczeństwa (m.in. [[papamobile]] został odpowiednio opancerzony).
 
=== Podróże ===
[[Plik:Pope John Paul II 11 06 1987 02edited.jpg|thumb|250px|Papież na lotnisku w [[Gdynia|Gdyni]] – [[11 czerwca]] [[1987]]]]
[[Plik:John Paul II Polish Parliament 1999 2.jpg|thumb|250px|Jan Paweł II w [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejmie]] [[Rzeczpospolita Polska|Rzeczypospolitej Polskiej]] w [[1999]] roku]]
{{main|Podróże apostolskie Jana Pawła II}}
Charakterystycznym elementem pontyfikatu Jana Pawła II były podróże zagraniczne. Odbył ich 104, odwiedzając wszystkie zamieszkane [[kontynent]]y. W wielu miejscach, które odwiedził, nigdy przedtem nie postawił stopy żaden papież. Był m.in. pierwszym papieżem, który odwiedził [[Wielka Brytania|Wielką Brytanię]] (od roku [[1534]] [[anglikanizm|Kościół Anglii]] nie uznaje władzy zwierzchniej [[Stolica Apostolska|Stolicy Apostolskiej]]). Mimo wielu zabiegów nie udało mu się jednak odbyć pielgrzymki do [[Rosja|Rosji]], prawdopodobnie ze względu na niechęć ze strony [[Rosyjski Kościół Prawosławny|patriarchatu moskiewskiego]], który zarzuca Watykanowi [[prozelityzm]].
 
Jan Paweł II jako papież najwięcej razy odwiedził m.in. Polskę (8 razy), USA (7 razy), [[Francja|Francję]] (7 razy).
 
Podróże apostolskie do Polski:
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (I)|I pielgrzymka]] ([[2 czerwca|2]]-[[10 czerwca]] [[1979]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (II)|II pielgrzymka]] ([[16 czerwca|16]]-[[23 czerwca]] [[1983]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (III)|III pielgrzymka]] ([[8 czerwca|8]]-[[14 czerwca]] [[1987]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (IV)|IV pielgrzymka]] ([[1 czerwca|1]]-[[9 czerwca]], [[13 sierpnia|13]]-[[20 sierpnia]] [[1991]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (V)|V pielgrzymka]] ([[22 maja]] [[1995]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (VI)|VI pielgrzymka]] ([[31 maja]]-[[10 czerwca]] [[1997]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (VII)|VII pielgrzymka]] ([[5 czerwca|5]]-[[17 czerwca]] [[1999]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (VIII)|VIII pielgrzymka]] ([[16 sierpnia|16]]-[[19 sierpnia]] [[2002]])
 
Jan Paweł II odbył także blisko 100 podróży na terenie Włoch (najważniejsze z nich):
* [[20 maja|20]]-[[22 maja]] [[1985]] – [[Mediolan]]
* [[8 maja|8]]-[[10 maja]] [[1993]] – [[Sycylia]]
* [[5 września]] [[2004]] – [[Loreto (Włochy)|Loreto]]
{{seealso|Podróże apostolskie Jana Pawła II#Podróże apostolskie papieża Jana Pawła II na terenie Włoch}}
 
[[Plik:JPIITravelsMap.PNG|thumb|center|Liczba podróży apostolskich Jana Pawła II|520px]]
 
=== Papież a wyznawcy judaizmu ===
Jan Paweł II wygłosił wiele przemówień i napisał dużą liczbę listów na temat stosunku chrześcijan do społeczności [[żydzi|żydowskiej]]. Skupił się nie tylko na tragedii [[holocaust]]u, ale również na aspektach teologicznych w relacjach między chrześcijaństwem a [[Naród wybrany|Narodem Wybranym]], rozwijając i wprowadzając w praktykę myśl zaistniałą w dokumencie soborowym ''[[Nostra aetate|Nostra Aetate]]''. Zdaniem watykanistów, należy widzieć w tej papieskiej wrażliwości echa jego przeżyć sprzed [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i zwłaszcza z czasów wojennych. Potępił [[antysemityzm]], który nazwał nie do pogodzenia z chrześcijaństwem. W okresie [[Wielki Jubileusz Roku 2000|Wielkiego Jubileuszu roku 2000]] dokonał historycznego wyznania win Kościoła – w tym win względem Żydów. Ważnymi etapami pojednawczymi były: wizyta w [[Wielka Synagoga w Rzymie|Wielkiej Synagodze w Rzymie]] [[13 kwietnia]] [[1986]], która była pierwszą papieską wizytą w [[synagoga|synagodze]] praktycznie od początku chrześcijaństwa oraz [[91 podróż apostolska Jana Pawła II|pielgrzymka do Ziemi Świętej]] ([[20 marca|20]]-[[26 marca]] [[2000]]), w czasie której modlił się przed [[Ściana Płaczu|Ścianą Płaczu]].
 
=== Ekumenizm i stosunki międzyreligijne ===
Wiele czasu poświęcił budowie jedności pomiędzy Kościołami [[chrześcijaństwo|chrześcijańskimi]]. Sam podkreślał także ważność ekumenizmu w swoim pontyfikacie, m.in. w encyklice ''Redemptor hominis'': ''nigdy nie przestanę tego podkreślać i będę popierał każdy wysiłek podejmowany w tym kierunku na wszystkich płaszczyznach, w których spotkamy naszych braci chrześcijan''.
 
Jan Paweł II wielką wagę przywiązywał do stosunków z ludźmi innej wiary, nie tylko w ramach chrześcijaństwa, ale także członków innych religii i [[ateizm|ateistów]]. W [[1999]] papież ucałował [[Koran]] przywieziony w prezencie przez [[muzułmanin|muzułmańskich]] duchownych. Osobiście uczestniczył we wspólnym trwaniu w modlitwie w [[Asyż]]u przedstawicieli kilkudziesięciu religii światowych.
 
=== Zwyczaje Jana Pawła II ===
[[Plik:Termini.jpg|thumb|230px|[[Obelisk]] upamiętniający nadanie [[Roma Termini]] w Rzymie imienia Jana Pawła II]]
Za pontyfikatu Jana Pawła II, dzięki samemu papieżowi, nastąpiły ogromne zmiany w Watykanie, a także w postrzeganiu osoby papieża przez społeczność zarówno katolicką jak i pozostałych chrześcijan oraz wyznawców innych religii. Zaraz po swoim wyborze na Stolicę Apostolską, przy składaniu [[homagium]] nowo wybranemu papieżowi, Jan Paweł II nie pozwolił prymasowi Wyszyńskiemu uklęknąć przed sobą. Pierwsze przemówienie wygłosił po włosku, a więc w języku narodu, do jakiego przemawiał. Do tej pory przyjęte było, że papież zawsze swoje pierwsze przemówienie wygłasza po łacinie. Do kolejnych nowości w tym pontyfikacie należą:
* liczne [[pielgrzymka|pielgrzymki]] (zagraniczne oraz [[parafia|parafii]] we Włoszech),
** zwyczaj całowania ziemi kraju, do którego przybywał z pielgrzymką,
** msze święte dla wielkich tłumów, organizowane na stadionach, lotniskach, placach itp.,
** wygłaszanie całych [[homilia|homilii]] lub choćby krótkich [[maksyma|sentencji]] w języku kraju, do którego przybywał z pielgrzymką (porozumiewał się swobodnie w językach: [[język polski|polskim]], [[język włoski|włoskim]], [[język francuski|francuskim]], [[język niemiecki|niemieckim]], [[język angielski|angielskim]], [[język hiszpański|hiszpańskim]], [[język portugalski|portugalskim]], [[łacina|łacinie]] i [[język grecki klasyczny|klasycznej grece]]),
** udział zespołów [[folklor]]ystycznych w czasie mszy,
* spotkania z duchownymi innych [[wyznanie|wyznań]] oraz odwiedziny [[świątynia|świątyń]] różnych [[religia|religii]] (chrześcijańskich oraz niechrześcijańskich),
* udział w przedsięwzięciach artystycznych: koncertach, występach zespołów, projekcjach filmowych,
* prywatne spotkania z wiernymi,
* bezpośrednie spotkania z ludźmi w trakcie pielgrzymek,
* żarty i bezpośredniość w kontaktach z ludźmi.
Wprawdzie już począwszy od [[Jan XXIII|Jana XXIII]] papiestwo zaczęło rezygnować z niektórych elementów ceremoniału, jednakże Jan Paweł II zniwelował większość barier, przyjmując postawę papieża bliskiego wszystkim ludziom, papieża-apostoła. Nie zmieniło się to nawet po zamachu.
 
=== Papież młodych ===
Jan Paweł II chętnie spotykał się z [[młodzież|młodymi ludźmi]] i poświęcał im dużo uwagi. Na spotkanie w Rzymie [[31 marca]] [[1985]] roku, który [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] [[Międzynarodowy Rok ONZ|ogłosiło]] [[Międzynarodowy Rok Młodzieży|Międzynarodowym Rokiem Młodzieży]], napisał list apostolski na temat roli młodości jako okresu szczególnego kształtowania drogi życia (''[[Dilecti Amici]]''), a [[20 grudnia]] zapoczątkował tradycję [[Światowe Dni Młodzieży|Światowych Dni Młodzieży]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://kolonia.niedziela.pl/xml.php?id=1124268209&nr=41&doc=wia.xml| tytuł = Światowe Dni Młodzieży – krótki przegląd historyczny| data dostępu = 7 lipca 2008| autor = Krzysztof Gołębiowski| język = pl}}</ref>. Odtąd co roku przygotowywał orędzie skierowane do młodych, które stawało się tematem tego międzynarodowego spotkania, organizowanego w różnych miejscach świata (odbyło się ono również w Polsce – Częstochowa, [[1991]]).
 
== Choroba i śmierć ==
[[Plik:SPietro 5aprile2005.jpg|thumb|Tłumy wiernych oczekujących w kolejce, aby oddać hołd zmarłemu Janowi Pawłowi II, przechodząc obok jego ciała wystawionego w [[Bazylika św. Piotra na Watykanie|Bazylice św. Piotra na Watykanie]] ([[5 kwietnia]] [[2005]])]]
Jan Paweł II od początku [[lata 90. XX wieku|lat 90.]] cierpiał na postępującą [[choroba Parkinsona|chorobę Parkinsona]]. Mimo licznych spekulacji i sugestii ustąpienia z funkcji, które nasilały się w mediach zwłaszcza podczas kolejnych pobytów papieża w szpitalu, pełnił ją aż do śmierci. W lipcu 1992 przeszedł [[operacja (medycyna)|operację]] w celu usunięcia guza [[nowotwór|nowotworowego]] na [[jelito grube|jelicie grubym]]. Jego długoletnie zmagania z chorobą i ze starością były osobistym przykładem głoszonych na ten temat poglądów, w których podkreślał godność ludzkiego cierpienia i odnosił je do męki [[Jezus Chrystus|Chrystusa]]. [[13 maja]] [[1992]] papież, w 11. rocznicę zamachu, ustanowił [[Światowy Dzień Chorego]].
 
Nagłe pogorszenie stanu zdrowia papieża rozpoczęło się [[1 lutego]] [[2005]]. Przez ostatnie dwa miesiące życia Jan Paweł II wiele dni spędził w szpitalu i nie udzielał się publicznie. Przeszedł [[grypa|grypę]] oraz zabieg [[tracheotomia|tracheotomii]], wykonany z powodu [[niewydolność oddechowa|niewydolności oddechowej]].
 
W czwartek [[31 marca]] tuż po godzinie 11, gdy Jan Paweł II udał się do swej prywatnej kaplicy, wystąpiły u niego silne [[dreszcze]], ze [[gorączka|wzrostem temperatury ciała]] do 39,6&nbsp;°C. Był to początek [[wstrząs septyczny|wstrząsu septycznego]] połączonego z [[zapaść|zapaścią]] sercowo-naczyniową. Czynnikiem wywołującym była [[zakażenie|infekcja]] [[układ moczowo-płciowy|dróg moczowych]] w osłabionym chorobą Parkinsona i niewydolnością oddechową [[organizm]]ie.
{| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; text-align: center"
|-
| {{wikinews|Jan Paweł II nie żyje|śmierci Jana Pawła II.}}
|-
| {{wikinews|Ujawniono testament Jana Pawła II|ujawnienia testamentu Jana Pawła II.}}
|}
Uszanowano wolę papieża, który chciał pozostać w domu. Podczas mszy przy jego łożu, którą Jan Paweł II [[koncelebra|koncelebrował]] z przymkniętymi oczyma, kardynał [[Marian Jaworski]] udzielił mu [[namaszczenie chorych|sakramentu namaszczenia]]. 2 kwietnia, w dniu śmierci, o godzinie 7:30 rano, papież zaczął tracić przytomność, a późnym porankiem przyjął jeszcze watykańskiego sekretarza stanu kardynała [[Angelo Sodano]]. Później tego samego dnia doszło do gwałtownego wzrostu temperatury. Około godziny 15.30 bardzo słabym głosem papież powiedział: ''"Pozwólcie mi iść do domu Ojca"''. O godzinie 19 wszedł w stan [[śpiączka|śpiączki]], a monitor wykazał postępujący zanik [[procesy życiowe|funkcji życiowych]]. Osobisty papieski lekarz Renato Buzzonetti stwierdził śmierć papieża Jana Pawła II o godzinie 21:37, a [[Elektrokardiografia|elektrokardiograf]] wyłączono po 20&nbsp;minutach od tej chwili. Zmarł [[2 kwietnia]] [[2005]] po zakończeniu [[Apel Jasnogórski|Apelu Jasnogórskiego]], w [[nabożeństwo pierwszych sobót|pierwszą sobotę miesiąca]] i wigilię [[Niedziela Miłosierdzia Bożego|Święta Miłosierdzia Bożego]], w 9666. dniu swojego pontyfikatu. W ciągu ostatnich dwóch dni życia nieustannie towarzyszyli mu wierni z całego świata, śledząc na bieżąco wiadomości dochodzące z Watykanu oraz trwając na modlitwie w jego intencji<ref>{{cytuj stronę
| url = http://fakty.interia.pl/newsroom/news/caly-swiat-czuwa,608373
| tytuł = Cały świat czuwa
| autor = PAP
| data = 2008-04-02
| opublikowany = Interia.pl
| język = pl
| url archiwalny =
| data archiwalna =
| id = }}</ref>.
 
=== Testament ===
{{main|testament Jana Pawła II}}
 
=== Pogrzeb ===
{{Seealso|Żałoba w Polsce po śmierci Jana Pawła II}}
[[Plik:JPII on bier.jpg|thumb|330px|Ciało Jana Pawła II, wystawione w Bazylice Św. Piotra. W tle widać [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydentów USA]]: [[George W. Bush|George'a W. Busha]] (z żoną [[Laura Bush|Laurą]]), [[George H. W. Bush|George'a H. W. Busha]] i [[Bill Clinton|Billa Clintona]] oraz sekretarz stanu [[Condoleezza Rice|Condoleezzę Rice]] i [[Andrew Card|Andy'ego Carda]].]]
[[Plik:Restos Juan Pablo II.jpg|thumb|330px|Grobowiec Jana Pawła II w [[Groty Watykańskie|Grotach Watykańskich]]]]
{{wikinews|Pogrzeb papieża Jana Pawła II|pogrzebu Jana Pawła II.}}
[[Pogrzeb]] Jana Pawła II odbył się w piątek [[8 kwietnia]] [[2005]] r. [[trumna|Trumnę]] z prostych desek z drewna [[cyprys]]owego (symbolu nieśmiertelności) ustawiono wprost na rozłożonym na bruku [[Plac Świętego Piotra|placu św. Piotra]] dywanie. Mszy świętej koncelebrowanej przez [[Kolegium kardynałów|kolegium kardynalskie]] i patriarchów [[Katolickie Kościoły wschodnie|katolickich Kościołów wschodnich]] przewodniczył [[Dziekan kolegium kardynalskiego|dziekan kolegium]], kardynał Joseph Ratzinger (który 11 dni później został następcą zmarłego papieża). Uczestniczyło w niej na placu św. Piotra ok. 300 tysięcy wiernych oraz 200 prezydentów i premierów, a także przedstawiciele wszystkich wyznań świata, w tym duchowni [[islam]]scy i [[judaizm|żydowscy]]<ref>{{cytuj stronę
| url = http://serwisy.gazeta.pl/jp2/1,72542,2643806.html
| tytuł = Lista przywódców w Watykanie
| autor = PAP
| data = 2008-04-07
| opublikowany = Gazeta.pl
| język = pl
| url archiwalny =
| data archiwalna =
| id = }}</ref>. Wielu zgromadzonych na uroczystości ludzi miało ze sobą transparenty z włoskim napisem ''[[santo subito]]'' ("święty natychmiast")<ref>{{cytuj stronę
| url = http://serwisy.gazeta.pl/jp2/1,72542,2644418.html
| tytuł = Okrzyki wiernych: Natychmiast święty!
| autor = pi, Katolicka Agencja Informacyjna
| data = 2008-04-08
| opublikowany = Gazeta.pl
| język = pl
| url archiwalny =
| data archiwalna =
| id = }}</ref>. W całym Rzymie przed ekranami rozstawionymi w wielu miejscach miasta zgromadziło się 5&nbsp;mln ludzi, w tym ok. 1,5 mln Polaków<ref>{{cytuj stronę
| url = http://serwisy.gazeta.pl/jp2/1,72542,2644304.html
| tytuł = Jan Paweł II spoczął w Watykanie
| autor = Tomasz Bielecki
| data = 2008-04-08
| opublikowany = Gazeta.pl
| język = pl
| url archiwalny =
| data archiwalna =
| id = }}</ref>.
 
Po zakończeniu nabożeństwa żałobnego, w asyście duchownych wyłącznie z najbliższego otoczenia, papież został pochowany w podziemiach [[bazylika św. Piotra na Watykanie|bazyliki św. Piotra na Watykanie]], w krypcie Jana XXIII, beatyfikowanego w [[2000]] roku. Prosty grobowiec o głębokości 1,7 m, przykryty [[marmur]]ową płytą z napisem ''Ioannes Paulus II 16 X 1978 – 2 IV 2005'', jest spełnieniem zapisu z testamentu, który mówił o "prostym grobie w ziemi". Grobowiec Jana Pawła II znajduje się w krypcie w pobliżu miejsca, gdzie według tradycji znajduje się grobowiec św. Piotra.
 
Procesji z trumną przewodniczył [[kamerling|kardynał kamerling]], [[Eduardo Martínez Somalo]]. W [[Groty Watykańskie|Grotach Watykańskich]] trumnę złożono w drugiej, [[cynk]]owej, którą szczelnie zalutowano, a tę w trzeciej, wykonanej z drewna [[orzech (roślina)|orzechowego]]. Do trumny został włożony woreczek z [[medal]]ami wybitymi w czasie pontyfikatu Jana Pawła II oraz umieszczony w [[ołów|ołowianym]] pojemniku akt, który zawiera najważniejsze fakty z okresu jego pontyfikatu. Trumny zostały opatrzone watykańskimi pieczęciami. W złożeniu trumny uczestniczyli jedynie najbliżsi współpracownicy papieża, arcybiskupi Stanisław Dziwisz i [[Piero Marini]].
 
== Reakcja mediów oraz polityków ==
=== Ogłoszenie żałoby narodowej ===
[[Rada Ministrów w Polsce|Rada Ministrów]] uchwałą z [[3 kwietnia]] [[2005]] nr 80/2005 opublikowaną w [[Monitor Polski|Monitorze Polskim]] numer 19, pozycja 307 wprowadziła [[żałoba narodowa|żałobę narodową]] na terytorium [[Rzeczpospolita Polska|Rzeczypospolitej Polskiej]] od dnia [[3 kwietnia]] [[2005]] do dnia pogrzebu, ponadto zwróciła się z apelem ''do wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, władz państwowych, samorządowych, organizacji społecznych i zawodowych, innych podmiotów i instytucji oraz organizatorów imprez masowych o zachowanie żałoby narodowej i wspólne uczczenie pamięci Jego Świątobliwości Papieża Jana Pawła II''.
 
=== Reakcja mediów i świata polityki ===
Na czas żałoby w miastach odwoływano zaplanowane seanse filmowe, przedstawienia teatralne oraz wszelkie inne imprezy rozrywkowe. [[Telewizja Polska|TVP]] zaprzestała także transmisji meczów [[Liga Mistrzów UEFA|Ligi Mistrzów]]. Stacje telewizyjne większość (a [[Telewizja Polska|TVP]] i [[TVN24]] – całość) czasu antenowego poświęcały aktualnym wydarzeniom w [[Watykan]]ie i wspomnieniom o zmarłym papieżu. Część polskich stacji (m.in. [[MTV]], [[Jetix]] i [[VIVA Polska]]) całkowicie wstrzymała emisję swoich programów do poniedziałku, 4 kwietnia. Wszystkie stacje wstrzymały emisję reklam. Przez cały tydzień żałobny polskie telewizje muzyczne puszczały stonowane i spokojne piosenki.
 
Wiele programów publicystycznych na kilka dni zaprzestało zapraszania polityków. Sami politycy powstrzymywali się w tym czasie od publicznych sporów. Słynne stało się podanie sobie ręki przez [[Aleksander Kwaśniewski|Aleksandra Kwaśniewskiego]] i [[Lech Wałęsa|Lecha Wałęsę]] podczas spotkania w [[Rzym]]ie. Wielu mieszkańców Warszawy bardzo pozytywnie przyjęło organizowane w stolicy uroczystości żałobne, którym patronował ówczesny prezydent tego miasta, [[Lech Kaczyński]].
{{wikinews|Wrocław: Hołd dla Papieża|żałoby z powodu śmierci Jana Pawła II we Wrocławiu}}
 
=== Jan Paweł II Wielki ===
[[Plik:Aachen Johannes Paul II Str.jpg|thumb|Ulica w [[Akwizgran]]ie, przemianowana z Klostergasse na Johannes-Paul-II.-Straße]]
Po śmierci papieża, wielu duchownych przedstawicieli Watykanu, a także wielu wiernych oraz w [[środki masowego przekazu|mass mediach]] zaczęto dodawać mu nowy przydomek nazywając go Janem Pawłem Wielkim. Tylko trzech [[poczet papieży|papieży]] w historii Kościoła katolickiego nosiło taki przydomek ([[papież Leon I|Leon I]], [[Mikołaj I Wielki|Mikołaj I]] i [[Papież Grzegorz I|Grzegorz I]]).
 
Przydomek ten pojawił się po raz pierwszy w homilii wygłoszonej przez kardynała Angelo Sodano w czasie żałobnej mszy na placu św. Piotra w niedzielę [[3 kwietnia]] [[2005]] (nazajutrz po śmierci Jana Pawła II), w publikacjach Tygodnika Powszechnego oraz programach informacyjnych i publicystycznych największych amerykańskich [[Telewizja|stacji telewizyjnych]] ("''John Paul the Great''" – [[CNN]], [[Fox News Channel|Fox News]], [[American Broadcasting Company|ABC]], [[Columbia Broadcasting System|CBS]]). Również nowy papież, Benedykt XVI, rozpoczął swoje wystąpienie od słów: ''Po wielkim papieżu Janie Pawle II...''. Wyraz temu daje często, kiedy wspomina swojego poprzednika.
 
=== Następca Jana Pawła II ===
Następcę Jana Pawła II [[konklawe 2005|konklawe]] wybrało [[19 kwietnia]] [[2005]]. Został nim jeden z najbliższych współpracowników zmarłego papieża, niemiecki [[Benedykt XVI#Życie przed wyborem na papieża|kardynał Joseph Ratzinger]], który przyjął imię [[Benedykt XVI|Benedykta XVI]].
 
== Proces beatyfikacyjny ==
{{main|Proces beatyfikacyjny Jana Pawła II}}
{{wikinews|Proces beatyfikacyjny papieża Jana Pawła II rozpoczęty|rozpoczęcia procesu beatyfikacji Jana Pawła II.}}
[[Maj 2005#13 maja 2005|13 maja]] [[2005]] papież Benedykt XVI zezwolił na natychmiastowe rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Jana Pawła II, udzielając [[dyspensa|dyspensy]] od pięcioletniego okresu oczekiwania od śmierci kandydata, jaki jest wymagany przez [[prawo kanoniczne]]. Od momentu zezwolenia na rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Janowi Pawłowi II przysługuje tytuł [[Sługa Boży|Sługi Bożego]]. Formalnie proces rozpoczął się [[Czerwiec 2005#28 czerwca 2005|28 czerwca]] [[2005]] kiedy zaprzysiężeni zostali członkowie trybunału beatyfikacyjnego. [[Postulator]]em procesu został polski ksiądz [[Sławomir Oder]].
 
[[2 kwietnia]] [[2007]] zakończyła się faza diecezjalna procesu. Wszystkie akta zostały przekazane do watykańskiej Kongregacji ds. kanonizacyjnych. [[Grudzień 2009#19 grudnia|19 grudnia]] [[2009]] papież Benedykt XVI podpisał dekret o heroiczności cnót Jana Pawła II.
 
== Dokumenty papieskie ==
=== Encykliki Jana Pawła II ===
[[encyklika|Encykliki]] to najważniejsze i podstawowe dokumenty papieskie. Jan Paweł II pisał je po polsku{{fakt}}, jednak oficjalny charakter miała zawsze wersja łacińska tekstu, która służyła do dalszych przekładów na języki nowożytne. Zgodnie z tradycją kościelną tytuł encykliki tworzą pierwsze słowa jej oficjalnego tekstu. Poniżej podano w nawiasie tłumaczenie tytułu na podstawie polskiego tekstu. Niekiedy Jan Paweł II nadawał encyklice także podtytuł.
# ''[[Redemptor hominis]]'' (''Odkupiciel człowieka'') – [[4 marca]] [[1979]]. Pierwsza encyklika Jana Pawła II (przyjęta z wielkim zainteresowaniem i z aprobatą), zarazem pierwsza z cyklu trynitarnego, podejmującego nową interpretację Boga jako [[Trójca Święta|Trójcy Świętej]]. Temat: Jezus Chrystus jako Syn Boży. Analiza "Boskiego" oraz "ludzkiego wymiaru Odkupienia", w tym ofiary Chrystusa na krzyżu jako przejawu miłości do każdej osoby, co ukazuje godność ludzką. Słynne zdanie: "Człowiek nie może żyć bez miłości" (a jest nią finalnie Bóg). Encyklikę interpretowano jako manifest personalizmu i [[humanizm]]u chrześcijańskiego.
# ''[[Dives in misericordia]]'' (''Bogaty w Miłosierdziu''), podtytuł: ''O Bożym Miłosierdziu'' – [[30 listopada]] [[1980]]. Druga encyklika trynitarna. Temat: Bóg-Ojciec. Analiza miłosierdzia jako najwyższego przymiotu Stwórcy: przejawu Jego miłości do każdej osoby ludzkiej, co umacnia jej godność. Osobny rozdział zawiera interpretację [[egzystencja]]lną [[przypowieść o synu marnotrawnym|przypowieści o synu marnotrawnym]] (Łk 15,11-32). W interpretacjach wskazywano związek z ''Dzienniczkiem'' św. Faustyny Kowalskiej, którego wizję Miłosierdzia Bożego papież analitycznie i twórczo rozwinął.
# ''[[Laborem exercens]]'' (''Z pracy''), podtytuł: ''O pracy ludzkiej'' – [[14 września]] [[1981]].
# ''[[Slavorum apostoli]]'' (''Apostołowie Słowian''), podtytuł: ''Na 1100 rocznicę dzieła ewangelizacji Św. Cyryla i Metodego'' – [[2 czerwca]] [[1985]].
# ''[[Dominum et vivificantem]]'' (''Pana i Ożywiciela''), podtytuł: ''O Duchu Świętym w życiu Kościoła i świata'' – [[18 maja]] [[1986]]. Trzecia encyklika trynitarna. Temat: [[Duch Święty]]. Studium unaoczniania się Boga jako osobowej miłości. Analiza pojęć biblijnych ("ruah", "nefesh", "Parakletos"). Duch Święty zapowiedziany przez Chrystusa w toku [[Ostatnia Wieczerza|Ostatniej Wieczerzy]] jako osobowe tchnienie miłości Boga ku ludziom, przenikające świat. "Grzech" jako akt wolnej woli człowieka: zamknięcie na ducha miłości.
# ''[[Redemptoris Mater]]'' (''Matka Odkupiciela''), podtytuł: ''Błogosławiona Maryja Dziewica w życiu pielgrzymującego Kościoła'' – [[25 marca]] [[1987]].
# ''[[Sollicitudo rei socialis]]'' (''Społeczna troska''), podtytuł: ''Społeczna troska'' – [[30 grudnia]] [[1987]].
# ''[[Redemptoris missio]]'' (''Misja Odkupiciela''), podtytuł: ''O stałej aktualności posłania misyjnego'' – [[7 grudnia]] [[1990]].
# ''[[Centesimus annus]]'' (''Stulecie''), podtytuł: ''W stulecie encykliki Leona XIII "Rerum Novarum"'' – [[1 maja]] [[1991]].
# ''[[Veritatis splendor]]'' (''Blask prawdy''), podtytuł: ''Podstawowe problemy nauczania moralnego Kościoła'' – [[6 sierpnia]] [[1993]].
# ''[[Evangelium Vitae|Evangelium vitae]]'' (''Ewangelia życia''), podtytuł: ''O wartości i nienaruszalności życia ludzkiego'' – [[25 marca]] [[1995]].
# ''[[Ut unum sint]]'' (tytuł zachowany w tekście polskim w wersji łacińskiej; sens: ''Aby byli jedno''), podtytuł: ''O działalności ekumenicznej'' – [[25 maja]] [[1995]].
# ''[[Fides et ratio]]'' (''Wiara i rozum''), podtytuł: ''O relacjach między wiarą a rozumem'' – [[14 września]] [[1998]].
# ''[[Ecclesia de Eucharistia]]'' (''Kościół dzięki Eucharystii''), podtytuł: ''Eucharystia w życiu Kościoła'' – [[17 kwietnia]] [[2003]].
 
=== [[Listy apostolskie (papieskie)|Listy apostolskie]] ===
{{Seealso|Listy Jana Pawła II}}
# [[Rutilans Agmen]] 8 maja 1979
# [[Patres Ecclesiae]] 2 stycznia 1980
# [[Amantissima Providentia]] 29 kwietnia 1980
# [[Sanctorum Altrix]] 11 lipca 1980
# [[Egregiae Virtutis]] 31 grudnia 1980
# [[A Concilio Constantinopolitano I]] 25 marca 1981
# [[Salvifici Doloris]] 11 lutego 1984
# [[Redemptionis Anno]] 20 kwietnia 1984
# [[Les Grands Mystčres]] 1 maja 1984
# [[Dilecti Amici]] 31 marca 1985
# [[Augustinum Hipponensem]] 28 sierpnia 1987
# [[Sescentesima Anniversaria]] 5 czerwca 1987
# [[Spiritus Domini]] 1 sierpnia 1987
# [[Duodecimum Saeculum]] 4 grudnia 1987
# [[Euntes In Mundum Universum]] 25 stycznia 1988
# [[Mulieris Dignitatem]] – O godności i powołaniu kobiety – 15 sierpnia 1988
# [[Vicesimus Quintus Annus]] 4 grudnia 1988
# [[List Apostolski z okazji pięćdziesiątej rocznicy wybuchu II wojny światowej]] 27 sierpnia 1989
# [[List Apostolski o sytuacji w Libanie]] 7 września 1989
# [[List Apostolski na stulecie 'Opera di San Pietro Apostolo']] 1 października 1989
# [[List Apostolski na pięćsetlecie ewangelizacji Nowego Świata]] 29 czerwca 1990
# [[List do Kościoła w Polsce w związku z ustanowieniem nowej organizacji kościelnej]] [[s:List do Kościoła w Polsce w związku z ustanowieniem nowej organizacji kościelnej|tekst listu na Wikiźródłach]] – 25 marca 1992
# [[Ordinatio Sacerdotalis]] 22 maja 1994
# [[Tertio Millennio Adveniente]] 10 listopada 1994
# [[Orientale Lumen]] 2 maja 1995
# [[List Apostolski na 400-setlecie Unii Brzeskiej]] 12 listopada 1995
# [[List Apostolski na 350 lecie Unii Użgorodzkiej]] 18 kwietnia 1996
# [[Operosam Diem]] 1 grudnia 1996
# [[Laetamur Magnopere]] 15 sierpnia 1997
# [[Divini Amoris Scientia]] 19 października 1997
# [[Dies Domini]] [[s:Dies Domini|tekst listu na Wikiźródłach]] 31 maja 1998
# [[Inter Munera Academiarum]] 28 stycznia 1999
# [[300-letnia rocznica unii Greckokatolickiego Kościoła Rumunii z Kościołem Rzymskim]] 20 lipca 2000
# [[Novo millennio ineunte]] ([[6 stycznia]] [[2001]])<ref>[http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/novo_millenio_06012001.html Novo Millennio Ineunte<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
# [[Z okazji 1700-letniej rocznicy "Chrztu Armenii"]] 17 lutego 2001
# [[List Apostolski do Katolików z Węgier na zakończenie "Millennium Węgierskiego"]] 25 lipca 2001
# [[Misericordia Dei o pewnych aspektach sprawowania Sakramentu Pojednania]] 2 maja 2002
# [[Rosarium Virginis Mariae o Różańcu Świętym]] 16 października 2002
# [[Spiritus et Sponsa]] – z okazji czterdziestej rocznicy ogłoszenia Konstytucji [[Sacrosanctum Concilium]] o Liturgii Świętej 4 grudnia 2003
# [[Mane nobiscum Domine]] [[s:List apostolski Mane nobiscum Domine|tekst listu na Wikiźródłach]] – z okazji Roku Eucharystii (X-2004 – X-2005) ogłoszony 7 października [[2004]] r.
# [[Gwałtowny rozwój]] 24 stycznia 2005
 
=== [[Adhortacja|Adhortacje apostolskie]] ===
# [[Catechesi Tradendae|Catechesi tradendae]] – O katechizacji w naszych czasach – [[1979]].
# [[Familiaris consortio]] – O zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym – [[1981]].
# [[Redemptionis Donum|Redemptionis donum]] – O konsekracji zakonnej w świetle tajemnicy odkupienia – [[1984]].
# [[Reconciliatio et paenitentia]] – O pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła – [[1984]].
# [[Christifideles laici]] – O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie dwadzieścia lat po Soborze Watykańskim II – [[1988]].
# [[Redemptoris Custos|Redemptoris custos]] – O świętym Józefie i jego posłannictwie w życiu Chrystusa i Kościoła – [[1989]].
# [[Pastores dabo vobis]] – O formacji kapłanów we współczesnym świecie – [[1992]].
# [[Ecclesia in Africa]] – O Kościele w Afryce – [[1995]].
# [[Vita Consecrata]] – O życiu konsekrowanym i jego misji w Kościele i w świecie – [[1996]].
# [[Ecclesia in America]] – O Kościele w Ameryce – [[1999]].
# [[Ecclesia in Asia]] – O Kościele w Azji – [[1999]].
# [[Ecclesia in Oceania]] – O Kościele w Oceanii – [[2001]].
# [[Ecclesia in Europa]] – O Kościele w Europie – [[2003]].
# [[Pastores gregis]] – O biskupie, słudze Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei świata – [[2003]].
 
=== [[Konstytucja apostolska|Konstytucje apostolskie]] ===
* [[Sapientia Christiana]] – o uniwersytetach i wydziałach teologicznych – [[1979]].
* [[Magnum Matrimonii Sacramentum]] – prawne uznanie Papieskiego Instytutu Studiów nad Małżeństwem i Rodziną – [[1982]].
* [[Ut sit]] – o powołaniu Prałatury Personalnej Świętego Krzyża i [[Opus Dei]] – 1982.
* [[Sacrae disciplinae leges]] – ogłoszona z okazji wprowadzenia nowego [[kodeks prawa kanonicznego z 1983|kodeksu prawa kanonicznego]] – [[1983]].
* [[Divinus perfectionis Magister]] – określająca zasady postępowania beatyfikacyjnego i kanonizacyjnego – 1983.
* [[Spirituali Militum Curae]] – o duszpasterstwie żołnierzy – 1986.
* [[Pastor Bonus]] – o odnowie i reformie Kurii Rzymskiej – [[1988]].
* [[Ex corde Ecclesiae]] – o uniwersytetach katolickich – [[1990]].
* [[Sacri canones]] – ogłoszona z okazji wprowadzenia [[kodeks kanonów Kościołów wschodnich|kodeksu kanonów Kościołów wschodnich]] – 1990.
* [[Fidei depositum]] – z okazji publikacji [[Katechizm Kościoła Katolickiego|Katechizmu Kościoła Katolickiego]] – [[1992]].
* [[Universi Dominici Gregis]] – o wakacie Stolicy Piotrowej – [[1996]].
 
== Krytyka ==
{{main|Krytyka papieża Jana Pawła II}}
Niektóre poglądy głoszone przez Jana Pawła II wywoływały i nadal wywołują wyraźną krytykę. Różne środowiska oceniały jego działalność z odmiennych, czasem przeciwstawnych perspektyw, dlatego krytyka ta nie była jednolita.
 
Stosunek papieża do [[Krytyka papieża Jana Pawła II#Tradycyjny podział ról płciowych i rola kobiety|kapłaństwa kobiet]] stał się podstawą krytyki pochodzącej ze środowiska [[feminizm|feministycznego]]. Wśród organizacji walczących o [[prawa człowieka]] kontrowersje budziły wypowiedzi papieża dotyczące zakazu stosowania wszystkich [[Krytyka papieża Jana Pawła II#Antykoncepcja a AIDS i regulacja narodzin|metod antykoncepcji]] oprócz [[naturalne planowanie rodziny|metod naturalnych]]. Krytycy m.in. belgijski kardynał Gotfried Danneels zwracali uwagę, iż potępianie używania prezerwatyw w takich miejscach jak Afryka jest jednym z powodów rozprzestrzeniania się wirusa [[Wirus zespołu nabytego braku odporności|HIV]].
 
Wewnątrz kościoła Jan Paweł II spotkał się z krytyką ze strony zwolenników zniesienia [[celibat]]u księży. Poważnym zarzutem wobec papieża stało się oskarżenie o niewłaściwe traktowanie przypadków [[Krytyka papieża Jana Pawła II#Stosunek do skandali seksualnych w Kościele|pedofilii]] pośród kapłanów. W Polsce niektórzy biskupi dostrzegli płytki stosunek rodaków do jego nauczania. Według krytyków zdolności medialne Jana Pawła II pozwalały mu na dotarcie do mas, ale ujemną stroną powszechnego uwielbienia dla papieża Polaka był nierzadko brak refleksji nad słowami, które wypowiadał.
 
Papież ten był również krytykowany za negatywne nastawienie do [[Teologia wyzwolenia|teologii wyzwolenia]], którą uważał za nie w pełni zgodną z wiarą katolicką. Okazywał wręcz niechęć do tego nurtu, potępił go podczas [[1 podróż apostolska Jana Pawła II|pielgrzymki do Meksyku]] w [[1979]]. Z tego też powodu powstał konflikt między Janem Pawłem II a arcybiskupem [[Oscar Romero|Oscarem Romero]] z Salwadoru.
 
Niektórzy [[tradycjonalizm katolicki|konserwatyści]] (m.in. [[Sedewakantyzm|sedewakantyści]], [[Sedeprywacjonizm|sedeprywacjoniści]] i część [[Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X|lefebrystów]]) widzieli w papieżu modernistę podważającego tradycje Kościoła. Przeciwstawiali się także wspieraniu przez Jana Pawła II [[ekumenizm]]u oraz szerokiego otwarcia Kościoła katolickiego na inne religie.
 
== Twórczość i publikacje ==
=== Poezja ===
Karol Wojtyła jako poeta był najpierw zafascynowany Biblią i renesansem, o czym świadczy młodzieńczy zbiór wierszy (wydany po latach) ''Renesansowy psałterz'', nawiązujący do Jana Kochanowskiego. Potem przedmiotem trwałej fascynacji stał się [[romantyzm]], zwłaszcza Juliusz Słowacki oraz [[Cyprian Kamil Norwid]]. Swoje wczesne utwory publikował od roku [[1950]] w prasie katolickiej pod [[pseudonim artystyczny|pseudonimami literackimi]] Andrzej Jawień, AJ i Piotr Jasień, a po [[1961]] roku – Stanisław Andrzej Gruda. Był wieloletnim współpracownikiem ''Tygodnika Powszechnego''.
 
Wojtyła uprawiał lirykę refleksyjną, precyzyjną i powściągliwą stylistycznie, często wizyjną. Dwa nieduże poematy ''Pieśń o Bogu ukrytym'' oraz ''Pieśń o blasku wody'' skupiają się wokół doświadczeń wewnętrznych człowieka w jego obcowaniu z naturą, tajemnicą bytu, a w końcu z Bogiem. Utwór ''Myśl jest przestrzenią dziwną'' to niemal filozoficzna analiza ludzkich aktów poznawczych, w tym fenomenu intelektu jako daru (po latach temat powróci w encyklice ''Fides et ratio''). Poemat ''Kamieniołom'' rozważa moc osoby ludzkiej, jej pracę, budowanie wspólnoty z naturą i ludźmi (temat niewątpliwie nawiązuje do Norwida, a później podejmie go książka ''Osoba i czyn''). Rozwija te myśli obszerny, z pogranicza poezji i prozy poetyckiej, utwór ''Wigilia wielkanocna 1966'', z mistycznym motywem rozmowy z Bogiem, z tematem cierpienia i natury, wreszcie z finalną wizją ziemi jako świętej więzi człowieka i przyrody, co jest obrzędem ukazującym światło Boga.
 
Działalność artystyczna (wcześniej aktorstwo, później twórczość literacka) zakończyła się z chwilą jego wyboru na papieża. Wyjątkiem jest jednak wydany [[6 marca]] [[2003]] ''[[Tryptyk rzymski]]'', który sygnował już jako Jan Paweł II.
 
W roku [[1999]] udziałem Jana Pawła II ukazała się płyta kompaktowa ''[[Abbà Pater]]'', na której znalazły się fragmenty recytowane i śpiewane przez Jana Pawła II w muzycznym opracowaniu [[Leonardo de Amicis|Leonarda de Amicis]] oraz [[Stefano Mainetti]]ego. Ten projekt muzyczny powstał dla uczczenia oficjalnych obchodów 2000-lecia chrześcijaństwa oraz jubileuszu dwudziestolecia pontyfikatu Jana Pawła II. Jest on pierwszym w historii wydawnictwem muzycznym z udziałem papieża. Powstał przy udziale [[Radio Watykańskie|Radia Watykańskiego]] i pod patronatem [[nuncjatura apostolska|nuncjatur apostolskich]] w kilku krajach. Utwór ''Pater Noster'' pochodzący z płyty, ukazał się również w wersji wideo.
 
Interpretacje poezji Wojtyły, nagrane też na płycie, dała aktorka [[Danuta Michałowska]], zaprzyjaźniona z nim jeszcze w czasach Teatru Rapsodycznego.
 
=== Dramaturgia, teatr ===
Z teatrem Karol Wojtyła zetknął się już w gimnazjum w Wadowicach, gdzie brał udział jako aktor w przedstawieniach szkolnych. Swoje zainteresowania teatralne traktował bardzo poważnie, a na kształtowanie jego osobowości jako artysty miał największy wpływ jego mistrz, reżyser teatralny [[Mieczysław Kotlarczyk]]. Brał udział w stworzonym jesienią roku [[1941]] przez Kotlarczyka Teatrze Słowa (później nazywanym Teatrem Rapsodycznym). W [[1942]], ku rozczarowaniu Kotlarczyka, Wojtyła zrezygnował z dalszej pracy artystycznej i postanowił studiować teologię w tajnym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Krakowie, a potem na konspiracyjnym Wydziale Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
 
Mimo że Karol Wojtyła w [[lata 40. XX wieku|latach 40.]] wybrał drogę kapłaństwa, nie zerwał swoich związków z teatrem – był dramaturgiem i [[krytyk]]iem teatralnym. Napisał kilka dramatów. Wczesne sztuki teatralne Wojtyły to ''Hiob'' (utwór osnuty wokół biblijnej [[Księga Hioba|Księgi Hioba]]) i ''Jeremiasz'', także o tematyce biblijnej – oba z [[1940]]. Uważa się, że jedna ze sztuk o tematyce [[Stary Testament|starotestamentowej]] zaginęła w czasie wojny{{fakt}}.
 
Sztuka ''[[Brat naszego Boga]]'' (powst. 1944–1950) została zainspirowana postacią żyjącego na przełomie [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiek]]u św. Adama Chmielowskiego, znanego jako Brat Albert. Adam Chmielowski, malarz i teoretyk sztuki, stał się założycielem zgromadzenia albertynów, zajmował się w Krakowie pomocą biednym, upośledzonym i chorym. Utwór Wojtyły przedstawia dylematy moralne artysty, który porzuca malarstwo, by służyć biednym. W roku [[1989]] Adam Chmielowski został przez Jana Pawła II kanonizowany. ''[[Przed sklepem jubilera]]'' (powst. 1960) to najbardziej znana sztuka Wojtyły, wielokrotnie wystawiana w teatrze. Ma postać, jak podaje podtytuł, "medytacji o sakramencie małżeństwa", która "przechodzi chwilami w dramat". Tematem jest miłość między ludźmi: jako nadzieja lub rozczarowanie, jako uczucie i więź intymna, a w końcu jako uświęcający sakrament. Wymiaru symbolicznego nabiera postać jubilera: jest on jak ojcowski i miłujący Bóg. Miłość małżeńska okazuje się drogą do Stwórcy.
 
Ostatni dramat Wojtyły, ''Promieniowanie ojcostwa'' (powst. 1964), określony został w podtytule jako "misterium". Dotyczy podmiotowości ludzkiej, fenomenu miłości, także Boga jako tajemnicy [[metafizyka klasyczna|metafizycznej]]. Człowiek od [[samoświadomość|samoświadomości]] przechodzi do czynu (Wojtyła później będzie analizował to w monografii filozoficznej ''Osoba i czyn''), spełnia się poprzez miłość, czując się zarazem jak dziecko, rozpozna istotę Boga jako miłującego Ojca ("Powraca się do ojca przez dziecko").
 
Styl Wojtyły-dramaturga krystalizuje się w stopniowym odchodzeniu od rozbudowanej [[fabuła|fabuły]] w stronę dyskursywnego stawiania zagadnień. Jeszcze ''Brat naszego Boga'' bliski jest [[realizm (literatura)|realizmowi]], ukazuje splot wydarzeń, śledzi przemiany wewnętrzne bohatera. W dramatach późnych, ''Przed sklepem jubilera'' i najbardziej radykalnym i nowatorskim (przez to prawie niewykonalnym teatralnie) ''Promieniowaniu ojcostwa'', wydarzeń zewnętrznych jest niewiele, akcja sceniczna staje się skąpa. Mnożą się rozbudowane [[monolog]]i, partie [[narracja|narracyjne]], fragmenty zapisane jak esej (budowany jak [[proza poetycka]]). Właściwą bohaterką tych utworów staje się myśl. Tekst buduje skupioną wizję. Wojtyła wypracował swoistą "dramaturgię wnętrza" (jak to określił Bolesław Taborski), intelektualno-wizyjną.
 
=== Książki, które wydał jako Karol Wojtyła ===
* ''Renesansowy psałterz'' – Kraków 1999; młodzieńczy zbiór wierszy, powst. przed II wojną światową
* ''Świętego Jana od Krzyża nauka o wierze'' (tytuł w innym przekładzie: ''Zagadnienie wiary w dziełach świętego Jana od Krzyża'') – rozprawa doktorska obroniona w 1948 na Uniwersytecie Angelicum w Rzymie, napisana po łacinie (tytuł: ''Questio de fide apud sanctum Ioannem a Cruce'') o św. Janie od Krzyża, czytanym w oryginale, ogłoszona w czasopiśmie "Collectanea Theologica" XXI: 1950, a streszczenie polskie w "[[Ateneum Kapłańskie|Ateneum Kapłańskim]]" 1950, z. 1; promocja doktorska w Polsce: 16 XII 1948 na Uniwersytecie Jagiellońskim; pełna wersja w przekładzie polskim (istnieją 2 tłumaczenia), jako książka: od 1991; liczne przekłady na obce języki nowożytne
* ''Wykłady lubelskie'' – Lublin, KUL, 1986; zapis wykładów z filozofii głoszonych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w latach 1954–1956
* ''Elementarz etyczny'' – Kraków 1983; szkice zamieszczane pierwotnie w ''Tygodniku Powszechnym'' w roku 1957
* ''Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera'' – Lublin, KUL, 1959; książka habilitacyjna na temat Maxa Schelera, czytanego w oryginale niemieckim; habilitacja przyjęta 3 XII 1953 na Uniwersytecie Jagiellońskim, ostatnia przed likwidacją Wydziału Teologicznego UJ przez władze stalinowskie
* ''[[Miłość i odpowiedzialność]]'' – Lublin, KUL, 1960; monografia przedstawiająca analizę psychologiczną, filozoficzną i teologiczną zjawiska miłości; wielokrotnie wznawiana; liczne przekłady na języki obce
* ''Osoba i czyn'' – Kraków 1969; najważniejsza monografia filozoficzna; studium z zakresu antropologii chrześcijańskiej, inspirowane przez fenomenologię i [[tomizm]]; w duchu humanizmu budowana koncepcja osoby ludzkiej jako suwerennego podmiotu; wiele przekładów na języki obce
* ''U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II'' – Kraków 1972; pisana przez jednego z głównych jego uczestników monografia na temat II Soboru Watykańskiego i jego dorobku intelektualnego; po 16 X 1978 liczne przekłady na języki obce
* ''Znak, któremu sprzeciwiać się będą'' – Poznań, Pallottinum, 1976 (wersja ocenzurowana przez cenzurę prewencyjną PRL); edycja pełna: ''Znak sprzeciwu''. Paryż, Editions du Dialogue, 1980; zapis rekolekcji głoszonych w Watykanie na prośbę papieża Pawła VI
* ''Poezje i dramaty'' – Kraków, Znak, 1979; całość dorobku artystycznego autora (prócz młodzieńczych psalmów oraz późnego ''Tryptyku rzymskiego''); utwory poetyckie, m.in. poematy; ''Pieśń o Bogu ukrytym'', ''Stanisław''; dramaty, m.in.: ''Brat naszego Boga'' (o malarzu św. Adamie Chmielowskim, znanym jako Brat Albert), ''Przed sklepem jubilera'', ''Promieniowanie ojcostwa''; także esej ''O teatrze słowa'' (na temat Teatru Rapsodycznego Mieczysława Kotlarczyka); liczne wznowienia i przekłady na języki obce
* ''[[Aby Chrystus się nami posługiwał]]'' – Kraków, Znak, 1979; zbiór esejów z całego okresu pracy twórczej sprzed pontyfikatu; m.in.: ''Apostoł'' (o Janie Tyranowskim), ''O humanizmie św. Jana od Krzyża'', ''Personalizm tomistyczny'' (o św. Tomaszu z Akwinu; także przedruk cyklu szkiców ''Elementarz etyczny''
* ''Zagadnienie podmiotu moralności'' – Lublin, KUL, 1991; zespół rozpraw z zakresu etyki; tu przedruk książki habilitacyjnej z 1959 roku
 
=== Książki, które wydał jako Jan Paweł II ===
* ''Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa'' – Watykan 1986; pełna, książkowa (i opatrzona przypisami) wersja środowych wykładów do wiernych; wysnuta z Biblii, a nawiązująca do encykliki [[Papież Paweł VI|Pawła VI]] ''[[Humanae vitae]]'', monografia na temat, jak to nazwał autor, "teologii ciała", także godności integralnie ujętej osoby ludzkiej.
* ''[[Przekroczyć próg nadziei]]'' – Lublin, 1994, KUL. ISBN 83-228-0395-8.
* ''[[Dar i Tajemnica]]'' – 1996.
* ''[[Tryptyk rzymski]]'' (poemat) – Kraków, 2003, [[Wydawnictwo Literackie]]. ISBN 83-88971-43-3.
* ''[[Wstańcie, chodźmy]]'' – Kraków, 2004, Wydawnictwo św. Stanisława. ISBN 83-88971-86-7.
* ''[[Pamięć i tożsamość]]'' – Kraków, 2005, [[Społeczny Instytut Wydawniczy Znak]]. ISBN 83-240-0525-0.
 
Warto dodać, że nakładem Wydawnictwa [[Społeczny Instytut Wydawniczy Znak|Znak]] ukazała się w kilku wydaniach pozycja zawierająca teksty przemówień i homilii, jakie Jan Paweł II wygłosił w Polsce – ''Jan Paweł II – Pielgrzymki do Ojczyzny'', której faktycznym autorem jest przecież papież.
 
=== Wydawnictwa muzyczne ===
* ''Abbà Pater'' – Sony Music Entertainment, 1999
* ''Wśród nocnej ciszy'' z albumu ''[[Wśród nocnej ciszy...]]'' – śpiew
 
== Nagrody i wyróżnienia ==
* [[Order Orła Białego]], nadany postanowieniem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 3 maja 1993 r. Było to pierwsze nadanie tego Orderu po II wojnie światowej; legitymacja orderowa nosi nr 1<ref>{{Monitor Polski|rok=1993 |numer=35 |pozycja=346}}
</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.prezydent.pl/aktualnosci/blog/art,32,poznaj-fakty-dot-orderu-orla-bialego.html|tytuł=Poznaj fakty dot. Orderu Orła Białego|data=2009-10-20|opublikowany=Prezydent.pl|data dostępu=2009-10-24}}</ref>.
* godność [[Doctor honoris causa|Doctora honoris causa]] m.in.[[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] w Krakowie<ref>[http://www.uj.edu.pl/dispatch.jsp?item=spacer/uniwersytet.jsp&spacer=true&pic=16 Uniwersytet Jagielloński<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>, [[Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II|Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego]] oraz [[Uniwersytet Opolski|Uniwersytetu Opolskiego]]
* [[Człowiek Roku tygodnika Time|Człowiek Roku]] [[1994]] magazynu [[Time (tygodnik)|Time]]<ref>[http://www.time.com/time/personoftheyear/archive/covers/1994.html Time Person of the year 1994]</ref>.
* Na wniosek niewidomych dzieci z Krakowa i z Lasek, Jan Paweł II został 267. Kawalerem [[Order Uśmiechu|Orderu Uśmiechu]], który w [[1981]] przyznała mu ''Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu''. Wręczenie miało miejsce [[28 marca]] [[1984]] w Watykanie.
* Jan Paweł II jest laureatem statuetki [[Dziecięca Nagroda SERCA|Dziecięcej Nagrody SERCA]], którą odebrał we Wrocławiu 1 czerwca 1997 od dzieci ze Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci Chorych "SERCE" ze Świdnicy.
* Za działalność dla pokoju Jan Paweł II otrzymał przyznaną Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Społecznego "Misja Pojednania" (powołanego w wyniku historycznego spotkania i pojednania się w 1993 r. obrońców Westerplatte i marynarzy z pancernika Schleswig-Holstein) Komandorię [[Komandoria Missio Reconciliationis|Missio Reconciliationis]].
* W roku [[2000]] Jan Paweł II został honorowym członkiem drużyny [[Harlem Globetrotters]].
* Radni Miasta Rzym nadali głównej stacji kolejowej Stazione Termini w Rzymie imię Jana Pawła II. Jest to pierwszy i jak dotąd jedyny obiekt użyteczności publicznej w Rzymie noszący imię cudzoziemca.
* Jan Paweł II jest także honorowym obywatelem wielu polskich miast.
 
== Sukcesja apostolska ==
{| class="wikitable"
! colspan="2"|[[Sukcesja apostolska]]
|-
| '''Konsekrator:'''
| [[Eugeniusz Baziak]]
|-
| '''Współkonsekrator:'''
| [[Franciszek Jop]]
|-
| '''Współkonsekrator:'''
| [[Bolesław Kominek]]
|-
| '''Data konsekracji'''
| [[28 września]] [[1958]]
|-
| '''Miejsce konsekracji'''
| Archikatedra krakowska
|-
! colspan="2"|Konsekrował
|-
| [[Piotr Bednarczyk]]
| [[21 kwietnia]] [[1968]]
|-
| [[Józef Rozwadowski]]
| [[24 listopada]] [[1968]]
|-
| [[Stanisław Smoleński]]
| [[5 kwietnia]] [[1970]]
|-
| [[Albin Małysiak]] [[Zgromadzenie Misji|CM]]
| [[5 kwietnia]] [[1970]]
|-
| [[Paweł Socha]] CM
| [[26 grudnia]] [[1973]]
|-
| [[Józef Marek (biskup)|Józef Marek]]
| [[27 grudnia]] [[1973]]
|-
| [[Franciszek Macharski]]
| [[6 stycznia]] [[1979]]
|-
| [[Justo Mullor García]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Alfio Rapisarda]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Achille Silvestrini]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Samuel Djoundrine]] [[Asumpcjoniści|AA]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Rubén López Ardón]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Paulino Lukudu Loro]] [[Kombonianie|MCCI]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Vincent Mojwok Nyiker]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Armido Gasparini]] MCCI
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Michael Kenny]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[José Cardoso Sobrinho]] [[Karmelici|OCarm.]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Gerhard Ludwig Goebel]] [[Misjonarze Świętej Rodziny|MSF]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Décio Pereira]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Fernando Penteado]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Girolamo Grillo]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Paciano Aniceto]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Alan Basil de Lastic]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[William Larkin]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[John Joseph O'Connor]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Jean-Marie Lafontaine]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Ladislau Biernaski]] CM
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Newton Holanda Gurgel]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Matthew Harvey Clark]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Alejandro Karmelic]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Pedro Magugat]] [[Misjonarze Najświętszego Serca Jezusowego|MSC]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Ramón López Carrozas]] [[Mercedarianie|OdeM]]
| [[27 maja]] [[1979]]
|-
| [[Jozef Tomko]]
| [[15 września]] [[1979]]
|-
| [[Myrosław Lubacziwśkyj]]
| [[12 listopada]] [[1979]]
|-
| [[Giovanni Coppa]]
| [[6 stycznia]] [[1980]]
|-
| [[Carlo Maria Martini]] [[Jezuici|SI]]
| [[6 stycznia]] [[1980]]
|-
| [[Christian Wiyghan Tumi]]
| [[6 stycznia]] [[1980]]
|-
| [[Marcel Bam'ba Gongoa]]
| [[4 maja]] [[1980]]
|-
| [[Louis Nkinga Bondala]] [[Kongregacja Niepokalanego Serca Maryi|CICM]]
| [[4 maja]] [[1980]]
|-
| [[Laurent Monsengwo Pasinya]]
| [[4 maja]] [[1980]]
|-
| [[Paride Taban]]
| [[4 maja]] [[1980]]
|-
| [[Roger Mpungu]]
| [[4 maja]] [[1980]]
|-
| [[Michel-Joseph-Gérard Gagnon|Michel Gagnon]] [[Ojcowie Biali|MAfr.]]
| [[4 maja]] [[1980]]
|-
| [[Dominique Kimpinde Amando]]
| [[4 maja]] [[1980]]
|-
| [[Joseph Nduhirubusa]]
| [[4 maja]] [[1980]]
|-
| [[Vicente Joaquim Zico]] CM
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Sergio Goretti]]
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Giulio Sanguineti]]
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Francesco Voto]]
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Gregory Obinna Ochiagha]]
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Anicetus Bongsu Antonius Sinaga|Anicetus Sinaga]] [[Zakon Braci Mniejszych|OFMCap.]]
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Lucas Luis Dónnelly]] [[Mercerdianie|OdeM]]
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Filippo Giannini]]
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Ennio Appignanesi]]
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Martino Scarafile]]
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Alessandro Plotti]]
| [[6 stycznia]] [[1981]]
|-
| [[Stanisław Szymecki]]
| [[12 kwietnia]] [[1981]]
|-
| [[Charles Vandame]] SI
| [[6 stycznia]] [[1982]]
|-
| [[John Bulaitis]]
| [[6 stycznia]] [[1982]]
|-
| [[Traian Crisan]]
| [[6 stycznia]] [[1982]]
|-
| [[Charles Kweku Sam]]
| [[6 stycznia]] [[1982]]
|-
| [[Thomas Joseph O’Brien]]
| [[6 stycznia]] [[1982]]
|-
| [[Antônio Guimarães Rezende]] [[Zgromadzenie Księży od Najświętszych Stygmatów|CSS]]
| [[6 stycznia]] [[1982]]
|-
| [[Francis Adeodatus Micallef]] OCD
| [[6 stycznia]] [[1982]]
|-
| [[Anthony Milone]]
| [[6 stycznia]] [[1982]]
|-
| [[Salim Sayegh]]
| [[6 stycznia]] [[1982]]
|-
| [[Virgilio Noè]]
| [[6 marca]] [[1982]]
|-
| [[Kazimierz Górny]]
| [[6 stycznia]] [[1985]]
|-
| [[Tadeusz Pieronek]]
| [[26 kwietnia]] [[1992]]
|-
| [[Tadeusz Rakoczy]]
| [[26 kwietnia]] [[1992]]
|-
| [[Crescenzio Sepe]]
| [[26 kwietnia]] [[1992]]
|-
| [[Carlo Maria Viganò]]
| [[26 kwietnia]] [[1992]]
|-
| [[Stanisław Dziwisz]]
| [[19 marca]] [[1998]]
|-
| [[Piero Marini]]
| [[19 marca]] [[1998]]
|-
| [[James Michael Harvey]]
| [[19 marca]] [[1998]]
|-
! colspan="2"|Współkonsekrował
|-
| [[Stefan Bareła]]
| [[8 stycznia]] [[1961]]
|-
| [[Jan Pietraszko]]
| [[15 kwietnia]] [[1963]]
|-
| [[Władysław Rubin]]
| [[29 listopada]] [[1964]]
|}
 
== Zobacz też ==
{{Portal|Święci|grafika=SaintIcon.PNG}}
{{siostrzane projekty|commons=Ioannes Paulus II|cytaty=Jan Paweł II}}
* [[Dzień Papieża Jana Pawła II]]
* [[beatyfikowani i kanonizowani przez Jana Pawła II]]
* [[Arturo Mari]] – osobisty fotograf Jana Pawła II
* [[Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach]]
* [[herb Jana Pawła II]]
* [[kalendarium pontyfikatu Jana Pawła II]]
* [[Konklawe 1978]]
* [[pomniki papieża Jana Pawła II]]
* ''[[Świadectwo (książka)|Świadectwo]]'' – książka biograficzna o Janie Pawle II widzianym oczami kardynała Stanisława Dziwisza
* [[Kościół katolicki wobec integracji europejskiej]]
 
'''Filmy:'''
* ''[[Z dalekiego kraju]]'' – film biograficzny z [[1981 w filmie|1981 roku]]
* ''[[Papież Jan Paweł II (film)|Papież Jan Paweł II]]'' – film biograficzny z [[1984 w filmie|1984]] roku
* ''[[Karol. Papież, który pozostał człowiekiem]]'' – film o pontyfikacie Jana Pawła II z [[2006 w filmie|2006]] roku
* ''[[Jan Paweł II (film)|Jan Paweł II]]'' – film o pontyfikacie Jana Pawła II z [[2005 w filmie|2005]] roku
* ''[[Karol. Człowiek, który został papieżem]]'' – film o Karolu Wojtyle z 2005 roku
* ''[[Jan Paweł II: Nie lękajcie się]]'' – film biograficzny z 2005 roku
* ''[[Świadectwo (film)|Świadectwo]]'' – film z [[2008 w filmie|2008]] roku
{{Przypisy|2}}
 
== Bibliografia ==
{{bibliografia start}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Boniecki |imię=Adam |autor link=Adam Boniecki (ksiądz) |tytuł=Kalendarium życia Karola Wojtyły |wydawca=Znak |miejsce=Kraków |rok=1983 (i wyd. nast.) |id= |isbn=}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Bujak |imię=Adam |autor link=Adam Bujak |nazwisko2=Rożek |imię2=Michał |autor link2=Michał Rożek |tytuł=Wojtyła |wydawca=Wydawnictwo Dolnosląskie |miejsce=Wrocław |rok=1999 (i wyd. nast.) |seria= A to Polska właśnie |id= |isbn=}}
* {{Cytuj książkę |autor=Praca zbiorowa |tytuł=Dar obecności – Jan Paweł II w KUL |wydawca=Wydawnictwo KUL |miejsce=Lublin |rok=2007 |id= |isbn=978-83-7363-568-5}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Dybciak |imię=Krzysztof |tytuł=Karol Wojtyła a literatura |wydawca= |miejsce=Tarnów |rok=1991 |id= |isbn=}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Maliński |imię=ks. Mieczysław |autor link=Mieczysław Maliński |tytuł=Droga do Watykanu |wydawca=Wydawnictwo Literackie |miejsce= |rok= |id= |isbn=}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Ratzinger |imię=Joseph |autor link=Benedykt XVI |tytuł=Jan Paweł II. Mój umiłowany Poprzednik |wydawca=Wydawnictwo Święty Paweł |miejsce=Kraków |rok=2007 |id= |isbn=978-83-7424-333-9}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Taborski |imię=Bolesław |autor link=Bolesław Taborski (poeta) |tytuł=Karola Wojtyły dramaturgia wnętrza |wydawca= |miejsce=Lublin, KUL |rok=1989 |id= |isbn=}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Zuchniewicz |imię=Paweł |autor link=Paweł Zuchniewicz |tytuł=Cuda Jana Pawła II. Wydanie poszerzone i uaktualnione |wydawca=Prószyński i S-ka |miejsce=Warszawa |rok=2006 |id= |isbn=}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Zuchniewicz |imię=Paweł |tytuł=Narodziny pokolenia JP2 |wydawca=Prószyński i S-ka |miejsce=Warszawa |rok=2007 |id= |isbn=978-83-7469-527-5}}
{{bibliografia stop}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.vatican.va/holy_father/special_features/hf_jp_ii_xxv_en.htm Oficjalna strona Watykanu/Pontyfikat Jana Pawła II]
* [http://www.janpawelii.pl/ Biografia, twórczość, pielgrzymki, zamach, testament, konklawe, święci, myśli, epitafium, kremówki]
* [http://www.papiez.polska.pl/ Serwis poświęcony papieżowi Janowi Pawłowi II w portalu Polska.pl]
* [http://www.centrumjp2.pl/node/2572 Mediateka Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie – m.in. wywiady filmowe dokumentujące wypowiedzi polskich i zagranicznych świadków pontyfikatu]
* Artykuł – [http://www.terroryzm.com/article/166/Zamach-na-papieza.html Zamach na papieża Jana Pawła II]
* [http://www.opoka.org.pl/zycie_kosciola/media/osservatore/ Obszerny zbiór tekstów Jana Pawła II w archiwum polskiego wydania "L'Osservatore Romano"]
* [http://www.vicariatusurbis.org/Beatificazione/Polski/HomePage.htm Proces Beatyfikacji i Kanonizacji Sługi Bożego Jana Pawła II]
* [http://franciszkanska3.pl/ Franciszkańska 3]
* [http://www.vaticanstate.va/EN/Monuments/webcam/index?cam=webcam2&testo=Tomba%20di%20Giovanni%20Paolo%20II Kamera internetowa z grobu Jana Pawła II]
 
{{ODP|Jan Paweł II|World/Polski/Społeczeństwo/Religia_i_duchowość/Chrześcijaństwo/Katolicyzm/Ludzie/Jan_Paweł_II}}
{{Władca-Arcybiskup|biskupi=krakowscy|arcybiskup= Metropolita Krakowski|poprzednik=abp [[Eugeniusz Baziak]]|następca=kardynał [[Franciszek Macharski]]|lata=[[1963]]–[[1978]]|}}
 
{{Władca-Papież|poprzednik=[[Jan Paweł I]]|następca=[[Benedykt XVI]]|lata=[[1978]]–[[2005]]|}}
{{Papieże}}
{{Kardynałowie polscy}}
{{Zimna wojna}}
{{Honorowi Obywatele Miasta Katowice}}
 
{{DEFAULTSORT:Jan Paweł II}}
 
[[Kategoria:Antropologia filozoficzna]]
[[Kategoria:Biskupi krakowscy]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Opolskiego]]
[[Kategoria:Filozofia polskojęzyczna]]
[[Kategoria:Honorowi Członkowie PTTK]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Bydgoszczy]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Łodzi]]
[[Kategoria:Honorowi Obywatele Miasta Gniezna]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Miasta Olsztyna]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Miasta Rzeszowa]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Miasta Siedlce]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Miasta Torunia]]
[[Kategoria:Honorowi Obywatele Miasta Warszawy]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Opoczna]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Szczecina]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Włocławka]]
[[Kategoria:Jan Paweł II| ]]
[[Kategoria:Ludzie Roku tygodnika Time]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Krakowem]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Wadowicami]]
[[Kategoria:Odznaczeni Missio Reconciliationis]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Orła Białego (III Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Uśmiechu]]
[[Kategoria:Papieże]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Medalem Wolności]]
[[Kategoria:Poligloci]]
[[Kategoria:Polscy kardynałowie]]
[[Kategoria:Polscy poeci]]
[[Kategoria:Słudzy Boży Kościoła katolickiego]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1920]]
[[Kategoria:Wojtyłowie]]
[[Kategoria:Wykładowcy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II]]
[[Kategoria:Zmarli w 2005]]
 
{{link FA|es}}