Saturn

szōstŏ planeta Słōnecznego Układu
Tyn artikel je ô planeće. Dej pozōr tyż: inkše artikle uo tym mjańe.
Saturn  ♄

Naćiś uobrozek, coby powjynkšyć
27 mařec 2004 - Zdjyńće Saturna zuůnačůne bez sůnda Cassini.

Uodkryće
Uodkrywca starožytńe Babilońčyki
Data uodkryćo XV we p.n.e
Parametry uorbity (J2000)
Středńe uoddalyńe uod Suůńca 1 426 725 413 km
9,537 070 32 j.a.
Uobwůd orbity 8,958 Tm
59,879 j.a.
Mimostřůd 0,054 150 6
Peryhelium 1 349 467 375 km
9,020 632 24 j.a.
Aphelium 1 503 983 449 km
10,053 508 40 j.a.
Rok gwjozdowy 10 759,5 dni
(29,46 rokůw)
Synodyčny uokres uobjygu 378,09 dńi
Gibkość uorbitalno min. — 9,136 km/s
śred. — 9,638 km/s
maks. — 10,182 km/s
Inklinacyjo 2,484 46°
kśynžyce 57 potwjyrdzůnych
Charakterystyka fizyčno
Šyřka růwńikowo 120 536 km
(9,449 Źymje)
Šyřka bjegunowo 108 726 km
(8,552 Źymje)
Klapńyńće 0,097 96
Plac 4,27×1010 km2
(83,703 Źymje)
Uobjyntość 7,46×1014 km3
(763,59 Źymje)
Masa 5,68460 ×1026 kg
(95,162 Źymje)
Gynstość 0,687 30 g/cm3
(mńejšo uod wody)
grawitacyjny szwůng na růwńiku 8,96 m/s2
(0,914 g)
Gibkość ućečki 35,49 km/s
Uokres zwyrtńyńćo 10h 39min 22,4s
Gibkość uobrotu na růwńiku 35 500 km/h
(9,87 km/s)
Nachylyńe uośi
planyty
26,73°
Deklinacyjo 83,54°
Albedo 0,47
Temp.
wewnyntřno
12 000K
Temp. powjyřchńe* min. — 82K (-191°C)
střed. — 143K (-130 °C)
maks. — b.d.
Skuod atmosfery
Ciśńyńe atmosferyčne 140 kPa
Wodůr ~93%
Hel ~6%
Metan ~0,2%
Para wodno ~0,1%
Amońak ~0,01%
Etan ~0,0005%
Fosforowodůr ~0,0001%

Saturn to je šůsto podug uodlyguośći uod suůńca planeta we Ůkuodźe Suonečnym. Tak kej Jowiš, Urůn a Neptůn je to planeta gazowo, drugo podug masy a wjelgośći po Jowišu, a uo nojmńyjšyj gynstośći s planet coukigo Ůkuodu Suonečnygo. Saturn znůmy je uod Starožytnośći. Charakterystyčnům jygo cechům sům ringi kere skuodajům śe guůwńy s lodu a trocha ze skou. Terozki znůmy 60 kśynžycůw Saturna (3 ńypotwjyrdzůne). Mjano planety je uod řimskiego boga Saturna. Saturn je jydnům s pjyńću planet, kere idźe uobezdřeć gouymi ślypjůma. We coukim Ukuodźe Suonečnym ino Saturn mo gynstość mjyńšům uod wody. Wynośi uůna středńo 0,69 g/cm³. Ino jůndro je gynstše.

Commons
Commons