Wikipedyjo:Ślabikŏrzowy szrajbōnek: Porōwnanie wersyji

<br />Kolektiw numeralesy odmieniają się przez przypadki według podanych poniżej sposobów.<br />

<br /> rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki<br />

<br />Nominatiw dwuch chopōw dwie baby dwa borajstwa<br />

<br />Genitiw dwuch chopōw dwōm babōm dwōm borajstwōm<br />

<br />Datiw dwōm chopōm dwōm babōm dwōm borajstwōm<br />

<br />Akkusatiw dwuch chopōw dwōm babōm dwōm borajstwōm<br />

<br />Instrumyntal z dwōma chopami z dwōma babami z dwōma borajstwami<br />

<br />Lokatiw ô dwuch chopach ô dwuch babach ô dwuch borajstwach<br />

<br />Wokatiw dwa chopy dzwie baby dwa borajstwa<br />

<br />Kōnckowe numeralesy<br />

<br />Kōnckowe numeralesy odmieniają się przez przypadki według podanych poniżej sposobów.<br />

<br /> rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki<br />

<br />Nominatiw trzi szworte chopa trzi szworte baby trzi szworte borajstwa<br />

<br />Genitiw trzi szwortych chopa trzi szwortych baby trzi szwortych borajstwa<br />

<br />Datiw trzi szwortymu chopowi trzi szwortyj baby trzi szwortymu borajstwa<br />

<br />Akkusatiw trzi szwortych chopa trzi szwortych baby trzi szwortych borajstwa<br />

<br />Instrumyntal ze trzi szworte chopa ze trzi szworty baby ze trzi szwortym borajstwa<br />

<br />Lokatiiw ô trzi szwortyj chopa ô trzi szwortyj babie ô trzi szwortym borajstwie<br />

<br />Wokatiw trzi szworte chopa trzi szworte baby <br />

<br />Mnożōne numeralesy<br />

<br />Mnożōne numeralesy – d.d. podwujny, potrujny odmieniają się przez przypadki i rodzaje według podanego poniżej sposobu.<br />

<br /> rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki<br />

<br />Nominatiw potrujny feler potrujno robota potrujne niyszczyńście<br />

<br />Genitiw potrujnego felera potrujnyj roboty potrujnego niyszczyńścio<br />

<br />Datiw potrujnymu felerowi potrujnyj robocie potujnymu niyszczyńściu<br />

<br />Akkusatiw potrujnego felera potrujnyj roboty potrujnego niyszczyńścio<br />

<br />Instrumyntal ze potrujnym felerym ze potrujnōm robotōm ze potrujnym niyszczyńściym<br />

<br />Lokatiiw ô potrujnym felerze ô potrujnyj robocie ô potrujnym niyszczyńściu<br />

<br />Wokatiw potrujny feler potrujno robota potrujne niyszczyńście<br />

<br />Niyzmianowane numeralesy<br />

<br />Niyzmianowane numeralesy podają przybliżoną, niezbyt dokładną ilość osób lub przedmiotów, odmieniają się przez przypadki i rodzaje.<br />

<br /> rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki<br />

<br />Nominatiw niywiela chopa niywiela baby niywiela borajstwa<br />

<br />Genitiw niywiela chopa niywiela baby niywiela borajstwa<br />

<br />Datiw niywiela chopowi niywiela babie niywiela borajstwu<br />

<br />Akkusatiw niywiela chopa niywiela baby niywiela borajstwa<br />

<br />Instrumyntal ze niywiela chopa (ze niywiela chopym) ze niywiela baby (ze niywiela babōm) ze niywiela borajstwym<br />

<br />Lokatiiw ô niywiela chopa ô niywiela babie ô niywiela borajstwie<br />

<br />Wokatiw niywiela chopa niywiela baby niywiela borajstwa<br />

<br />Wielorake numeralesy<br />

<br />Wielorake numeralesy d.d. dwojaki, trojaki, odmieniają się przez przypadki i rodzaje.<br />

<br /> rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki<br />

<br />Nominatiw dwojaki chop dwojako baba dwojake borajstwo<br />

<br />Genitiw dwojakigo chopa dwojakij baby dwojakigo borajstwa<br />

<br />Datiw dwojakymu chopowi dwojakij babie dwojakymu borajstwu<br />

<br />Akkusatiw dwojakigo chopa dwojakij baby dwojakigo borajstwa<br />

<br />Instrumyntal ze dwojakym chopym ze dwojakōm babōm ze dwojakym borajstwym<br />

<br />Lokatiiw ô dwojakym chopie ô dwojakij babie ô dwoajkym borajstwie<br />

<br />Wokatiw dwojaki chopie dwojako baba dwojake borajstwo<br />

<br />Niektórzy używają miękkszej wymowy d.d. <br />

<br />dwojakiymu zamiast dwojakymu, <br />

<br />dwojakiym zamiast dwojakym, <br />

<br />dwojakie zamiast dwojake,<br />

<br />ale zmiękczeń staramy się nie stosować w zapisie podobnie jak ze słowem „kiery”, które zapisujemy „kery”.<br />

<br />Wielanasobne numeralesy<br />

<br />Wielanasobne numeralesy d.d. trzikroć, dwakroć, nie odmieniają się przez przypadki.<br />

<br />Numeralesy ze wiela cifrōw<br />

<br />Numeralesy ze wiela cifrōw odmieniają się następująco:<br />

<br /> rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki<br />

<br />Nominatiw dwiesta dwadziesty drugi chop dwiesta dwadziesto drugo baba dwiesta dwadzieste druge borajstwo<br />

<br />Genitiw dwiesta dwadziesto drugigo chopa dwiesta dwadziestyj drugij baby dwiesta dwadziestego drugego borajstwa<br />

<br />Datiw dwiesta dwadziesto drugymu chopowi dwiesta dwadziestyj drugyj babie dwiesta dwadziestymu drugymu borajstwu<br />

<br />Akkusatiw dwiesta dwadziesto drugigo chopa dwiesta dwadziestyj drugij baby dwiesta dwadziestego drugigo borajstwa<br />

<br />Instrumyntal ze dwiesta dwadziesto drugim chopym ze dwiesta dwadziestōm drugōm babōm ze dwiesta dwadziestym drugim borajstwym<br />

<br />Lokatiiw ô dwiesta dwadziesto drugim chopie ô dwiesta dwadziestyj drugij babie ô dwiesta dwadziestym drugim borajstwie<br />

<br />Wokatiw dwiesta dwadziesty drugi chopie dwiesta dwadziesto drugo baba dwiesta dwadzieste druge borajstwo<br />

<br />Numeralesy ze wiela cifrōw czytamy według kolejności i zapisujemy oddzielnie każdy przedział liczbowy. Dejmy dyć: <br />

<br />542 – piynset sztyrdziyści dwa<br />

<br />Liczby powyżej dziesięciu do tysiąca każdorazowo posiadają nazwę przedziału określonego zwyczajową końcówką liczebnika pisaną z liczbą łącznie, d.d.<br />

<br />300 – trzista<br />

<br />30 – trzidziści 50 - piyndziesiōnt<br />

<br />13 - trzinoście<br />

<br />Przedziały liczbowe powyżej tysiąca każdorazowo posiadają nazwę przedziału pisaną za cyfrą lub liczbą i zapisywane są oddzielnie, d.d.<br />

<br />2371 – dwa tysiōnce trzista siedymdziesiōnt jedyn<br />

<br />Ze względu na dużą popularność mieszania śląskich i niemieckich nazw w czytaniu jednej liczby dopuszcza się, ale nie zaleca używanie takiej formy, przy czym nie może to zamazywać czytelności liczby d.d.<br />

<br />2500 – dwa tałzyny piyńset<br />

<br />Mając na uwadze fakt, że niektóre osoby w czytaniu liczb stosują niemiecki sposób czytania liczb (Ireneusz Czaja – Szwager z Laband) również ten sposób zostaje dopuszczony chociaż nie jest preferowany, przy czym nie może to zamazywać czytelności liczby d.d.<br />

<br />742 – siedymset dwa a sztyrdziści<br />

<br />Liczbę 1000 czytamy na dwa sposoby mając na uwadze faktyczną potrzebę:<br />

<br />- tysiōnc (tauzyn) – kej ze sia godōmy<br />

<br />- jedyn tysiōnc (jedyn tauzyn) – kej rozprawiōmy co by sprawić kup<br />

<br />Cyfrowy zapis liczebników<br />

<br />Cyntral numeralesy, kolektiw, kōnckowe i ornōngowe można napisać zarówno literami jak cyframi; liczebniki mnożne i wielorakie – tylko literami.<br />

<br />Dejmy dyć:<br />

<br />- cyntral – 1, 2, 3, roz, dwa, trzi<br />

<br />- kolektiw – 2, 3, 4, dwa, trzi, sztyry, dwuch, trzech, sztyrech<br />

<br />- kōnckowe 2/5, ¾, dwie piōnte, trzi ćwierci<br />

<br />- ornōngowe – 1, 2, 3, piyrwy, drugi, trzeci<br />

<br />- mnożōne – podwujny, potrujny<br />

<br />- wielorake – dwojaki, trojaki<br />

<br />Cyntral numeralesy, kolektiw, kōnckowe przedstawiając cyfrowo robimy tylko za pomocą cyfr arabskich, bez kropki. Nie dodajemy przy tym żadnych końcówek dla oznaczenia formy lub przypadka, w których dany numerales występuje.<br />

<br />Dejmy dyć: 7 buchōw (a niy 7. buchōw), 335 m (a niy 335. m), 0,5 litra (a niy 0,5. litra), 1/2 szychty (a niy ½. szychty). <br />

<br />To zetrwo do 4 (a niy: 4-ech) tydni.<br />

<br />Kōmedyjo we 2 (a niy: 2-uch) aktach. <br />

<br />Przileźli we 5 (a niy: 5-ro) ku mie.<br />

<br />Cyntral numeralesy wyrażamy cyframi arabskimi lub rzymskimi. Przy cyfrach arabskich stawiamy wówczas kropkę, przy cyfrach rzymskich – nie stawiamy kropki. Nigdy też nie dodajemy żadnych końcówek dla oznaczenia przypadków zależnych.

Dejmy dyć:<br />

<br />Chałpa ze XVIII (a niy: XVIII-ego) wieka.<br />

<br />Miyszko na 4. (a niy: 4-tym) sztoku. <br />

<br />Brak kropki po liczebniku porządkowym zapisanym cyframi arabskimi może spowodować zniekształcenie treści wypowiedzi.

Dejmy dyć szrajbniyncie zdania: „Ino na drugi semestr mioł szlecht cynzurki”<br />

<br />poprawnie bydzie: „Ino na 2. semestr mioł szlecht cynzurki”<br />

<br />zaś kejby niy bōło kropki zdanie: „Ino na 2 semsetr mioł szlecht cynzurki” bydzie wert tymu co ino na dwa semestry mioł szlecht cynzurki.<br />

<br />Kropkę przy zapisie ornōngowego numeralesa cyfrą arabską można opuszczać jedynie wtedy, gdy nie ma żadnej wątpliwości co do tego, że chodzi o ornōngowy numerales, m.in. przy zapisie czasu w godzinach, kiedy jest użyty wyraz godzina.<br />

<br />Dejmy dyć: <br />

<br />ô godz. 9 rano<br />

<br />Na 18 godzina wyznaczyli tref. <br />

<br />ale już<br />

<br />Lekcyje napoczynajōm sie o 8. rano.<br />

<br />Można też opuścić kropkę przy oznaczaniu kolejnych tomów i stron, np. Seryjo III, tōm 4, zajta 176.<br />

<br />Najczęściej kropkę opuszcza się w zapisach dat, zwłaszcza wtedy, gdy ornōngowy numerales towarzyszy nazwie miesiąca napisanej literami.<br />

<br />Dejmy dyć:<br />

<br />10 aprila 1950 r.<br />

<br />Gdy datę w całości piszemy cyframi arabskimi, stawiamy zawsze kropkę po każdej liczbie.<br />

<br />Dejmy dyć:<br />

<br />10.3.1950 r.<br />

<br />Przy łączeniu cyfr arabskich z rzymskimi w datach możemy kropkę stawiać lub nie.<br />

<br />Dejmy dyć:<br />

<br />10.III.1950 r. abo: 10 III 1950 r.<br />

<br />Dejcie pozōr. W wyjątkowych wypadkach, gdy liczebnik jest w zdaniu daleko od rzeczownika, nie należy go wyrażać zapisem cyfrowym, lecz literowym.<br />

<br />Dejmy dyć:<br />

<br />Bōło to fōrt sztrasa, chyba piōnto (a niy: 5.) na kwer.<br />

<br />Zapis czasu<br />

<br />Kiedy wskazówka przekroczy daną godzinę to czas podajemy czas minutowy, który upłynął w rozpoczętej gdzinie:<br />

705<br />7.05 piyńć na usmo<br />

112<br />1.12 dwanoście na drugo<br />

<br />Kwadranse zaznaczamy określeniami ćwierci i trzi ćwierci, które przeszły już w rozpoczętej godzinie:<br />

715<br />7.15 ćwierć na usmo<br />

145<br />1.45 trzi ćwierci na drugo<br />

<br />Połówki godzi określamy:<br />

730<br />7.30 poła na usmo (pōł na usmo, halb na usmo, halb nacht acht)<br />

130<br />1.30 poła na drugo (pōł na drugo, halb na drugo, halb nacht cwaj)<br />

<br />Po przejściu 30 minut stosuje się określenie „za” podając za ile minut będzie pełna godzina:<br />

750<br />7.50 za dziesiyńć usma<br />

745<br />7.45 za ćwierć usmo<br />

<br />Można też stosować określenie „do”, kiedy już niewiele czasu zostało do pełnej godziny:<br />

759<br />7.59 minuta do usmyj<br />

157<br />1.57 trzi do drugij<br />

<br />Wyróżniamy następujące godziny: piyrszo, drugo, trzecio, szworto, piōnto, szusto, siudmo, usmo, dziewiōnto, dziesiōnto, jedynosto, dwanosto.<br />

<br />Godziny po 120012.00 posiadają dookreślenie „po połedniu”:<br />

<br />13 piyrszo po połedniu<br />

<br />16 szworto po połedniu<br />

<br />Jeśli nie ma potrzeby określać pory dnia wtenczas można podać godzinę bez tego określenia, na przykład gdy ktoś pyta się na ulicy, która godzina:<br />

<br />- Kero godzina<br />

<br />- Szworto<br />

<br />Natomiast kiedy podajemy o której odlatuje samolot wtenczas należy odpowiedzieć precyzyjnie:<br />

<br />- Kej je fliger na Dortmund?<br />

<br />- Ô szwortyj rano.<br />

<br />Godziny w porze wieczornej posiadają dookreślenie „na wieczōr”:<br />

<br />19 siudma na wieczōr<br />

<br />20 usma na wieczōr<br />

<br />Godziny w porze nocne są dookreślane słowami „w nocy”:<br />

<br />22 dziesiōnta w nocy<br />

<br />23 jedynosto w nocy<br />

<br />Godziny w godzinach rannych można dookreślać słowem „rano”:<br />

<br />4 szworto rano<br />

<br />Zapis daty<br />

<br />Datę zapisujemy słownie, z użyciem cyfr arabskich, z użyciem cyfr rzymskich oraz w sposoby połączone. Zawsze z przodu jest dzień, potem miesiąc, a na końcu rok. <br />

<br />Dla potrzeb internetowy i statystycznych w zapisie arabskim można odwrócić kolejność podając najpierw rok, potem niesiąc a na końcu dzień.<br />

<br />Zapis cyframi rzmskimi:<br />

<br />bez kropek I X MCMLIII<br />

<br />jak również z użyciem kropek, które oddzielają dzień od miesiąca i miesiąc od roku I.X.MCMLIII<br />

<br />W zapisie rzymskim na końcu nie dopisuje się skrótu „r.” od „roku”<br />

<br />W połączeniu cyfr arabskich z cyframi rzymskimi tylko miesiąc można oznaczać cyfrą arabską. Można stować wówczas odstępy, kropki, albo bez odstępów. Każdorazowo na końcu można dopsać skrót „r.” od słowa „rok”:<br />

<br />1 X 1967, 1 X 1967 r. <br />

<br />1.X.1967, 1.X.1967 r.<br />

<br />1X1967, 1X1967 r.<br />

<br />W zapisie cyframi arabskimi można stosować odstępy, kropki. Każdorazowo na końcu można dopsać skrót „r” od słowa „rok”:

5 05 2003, 5 05 2003 r.<br />

<br />5.05.2003. 5.05.2003 r.<br />

<br />Można również pomijać cyfrę „0” w określeniu miesiąca:<br />

<br />5 5 2003, 5 5 2003 r.<br />

<br />5.5.2003, 5.5.2003 r.<br />

<br />Również można skrócić rok do dwóch ostatnich cyfr jeśli nie wpłynie to na poprawne zrozumienie daty, ale wówczas już nie dopisujemy „r”:<br />

<br />5 5 03<br />

<br />W zapisie mieszanym literowo-cyfrowym nie stosujemy cyfr rzymskich, natomiast zapis cyfrowy obejmuje dzień i rok.<br />

<br />5 październik 2012 r.<br />

<br />5 październik 2012<br />

<br />Ponadto można dokonywać zapisu literowego, d.d.<br />

<br />dwadziesta drugi nowymber tysiōnc dziewyńset dziewiyńdziesiōnty drugi rok.<br />

<br />Słowo „rok” można pominąć.<br />