Wersyjŏ ze dnia 18:17, 9 mar 2015 edytuj Krol111.bot (dyskusyjŏ \| wkłŏd) Boty 16 867 edycji m clean up, removed: Because no values have been specified for the prop parameter, a legacy format has been used for the output. This format is deprecated, and in the future, a default value will be set for the prop parameter, causing the newformat to al... ← Starszŏ edycyjŏ		Wersyjŏ ze dnia 20:00, 8 mŏj 2021 edytuj cŏfnij Psiŏczek (dyskusyjŏ \| wkłŏd) 2894 edycje ort Nowszŏ edycyjŏ →
Linijŏ 1: {{NowOrt}} ~~[[Plik:Podgrzybek.jpg\|thumb\|250px\|right\|Podgřibek]]~~ {{Taksōn infobox {{ort}}▼ \|nazwa = Grziby '''Grziby''' ([[uaćińsko godka\|uać.]]: ''Mycota, Mycetes, Fungi'' (we l. poj. ''Fungus'') – [[krůlestwo]] abo [[podkrůlestwo]] (zależńy uod przijyntyj systymatyki) przinależne ku [[eukarjoty\|uorgańizmům eukarjotycznym]]. Sům uůne uobecne we wszyjstkich [[klimatyczno sztrefa\|klimatycznych sztrefach]], nojczyńśćij na lůndźe, s rzodka i we [[woda\|wodźe]]. Uopisanych je ůng. 120 tyś [[gatůnek (bjologijo)\|gatůnkůw]] grzibůw, a szacuje śe, co je ich cuzamyn ůng. 1,5 miljůna. \|ôbrŏzek = Fungi collage.jpg \|srogość ôbrŏzka = \|ôpis ôbrŏzka = \|ôbrŏzek2 = \|srogość drugigo ôbrŏzka = \|ôpis drugigo ôbrŏzka = \|naddōmyna = \|dōmyna = [[eukariōnty]] \|autōr_dōmyna = \|supergrupa = [[Opisthokonta]] \|autōr_supergrupa = \|nadkrōlestwo = \|krōlestwo = grziby \|łacina = Fungi \|autōr = [[Royall T. Moore\|R.T. Moore]] \|mapa zamiyszkaniŏ = \|srogość mapy zamiyszkaniŏ= \|ôpis mapy zamiyszkaniŏ = \|synōnim = * ''Mycophyta'' * ''Eumycetes'' \|wikispecies = Fungi \|commons = Category:Fungi }} '''Grziby''' ([[Łaćina\|łac]]. ''Mycota, Mycetes, Fungi'') to je [[Krōlestwo (biologijŏ)\|krōlestwo]] przinŏleżōnce do [[Dōmyna (biologijŏ)\|dōmyny]] [[Eukariōnty\|jōndrowcōw]] (''Eucaryota'')<ref>{{cytuj \|url= http://www.speciesfungorum.org/Names/fundic.asp\|tytuł= CABI databases \|data dostympu = 2021-05-03}}</ref>. Dŏwnij, w znŏleżności ôd [[Systymatyka ôrganizmōw\|systymatycznego]] ujyńciŏ, [[taksōn]] tyn mioł gradus podkrōlestwa (''Fungi'' [[Royall T. Moore\|R.T. Moore]], 1971), podtypu (''Fungi'' [[Adolf Engler\|Engl.]] 1889) i [[klasa (biologijŏ)\|klasy]] (''Fungi'' Bartling, 1830)<ref>{{cytuj \|url= http://www.indexfungorum.org/Names/Names.asp\|tytuł= Index Fungorum \|data dostępu =2021-05-03}}</ref>. Istniynie grzibōw zaôbserwowano było we wszyjskich cōunach klimatycznych, przede wszyjskim na lōndach, ale tyż w wodach (słodkich i słōnych). Do terŏz ôpisanych było kol. 70 tysiyncy zort grzibōw, ale brak litych kryteriōw niy przizwŏlŏ na akuratne szacowanie, w efekcie ta wielość może być wyższŏ<ref>{{Cytuj\|autōr=Maria Ławrynowicz\|tytuł=Królestwo grzybów na przełomie tysiącleci \|cajtōng=Wiadomości Botaniczne nr 46/2002\|data=2002\|data dostympu=2017-05-15\|url=http://maxbot.botany.pl/cgi-bin/pubs/data/article_pdf?id=2311\|jynzyk=pl}}</ref>. Szacuje sie, iże co roku cechuje sie strzednio 1700 nowych zort grzibōw{{Fakt}}. Podle danych dostanych z terynōw, na kerych poznane były ôrganizmy żywe, trufŏ sie, iże je kol. milijōna zort grzibōw (4 razy wiyncyj aniżeli [[Rośliny nasiynne\|roślin nasiynnych]])<ref>{{Cytuj\|tytuł=Znawcy grzybów walczą o własne królestwo\|data dostympu=2016-03-20\|ôpublikowany=naukawpolsce.pap.pl\|url=http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,402003,znawcy-grzybow-walcza-o-wlasne-krolestwo.html}}</ref>. We tradycyjnych systymatykach ([[Arystoteles]]a, [[Carl von Linné\|Linné'a]]) grziby zaliczano do [[źeliny\|źelinůw]], do ńyuwzglyndńanyj we tajlůngach kere momy terozki grůmady [[plechowce\|plechowcůw]]. We potocznyj śwjadomośći je tak i terozki, mimo, aże we nowych tajlůngach grziby sům jednům ze 6 lińji rozwojowych [[jůndrowce\|jůndrowcůw]], a wlazujům we skłod [[supergrupa (bjologijo)\|supergrupy]] [[Opisthokonta]] - tyj samyj co i [[zwjyrzynta]]. Majům uůne ńykere cechy wspůlne ze zwjyrzyntůma, jako uobecność [[chityna\|chityny]] a [[glikogyn]]u, u ńykerych grzibůw tyż wići. ino grupa [[lyngńowce\|lyngńowcůw]], u kerych sům pewne cechy spůlne s źelinůma, zaliczůno je do supergrupy [[Chromalveolata]], we keryj sům tyż rośliny. Wiek nojstarszych skamyniałości idyntyfikowanych za prŏwdopodobne kōnski grzibōw znŏdniyntych we arktycznyj tajli [[Kanady\|Kanady]] szacowany je na kole milijard lŏt<ref>{{Cytuj \| autōr = Corentin C. Loron, Camille François, Robert H. Rainbird, Elizabeth C. Turner, Stephan Borensztajn, Emmanuelle J. Javaux \| tytuł = Early fungi from the Proterozoic era in Arctic Canada \| cajtōng = Nature \| data = 2019 \| doi = 10.1038/s41586-019-1217-0 \| jynzyk = en}}</ref>. Grziby to we zasadźe wjylokůmůrkowe abo [[kůmůrczaki]] bydůnce uorgańizmůma cudzożywnymi, ńyzdolne do aktywnygo ruchu, uo śćanach kůmůrkowych zbudowanych ze chityny. Nale trefjajům śe wyjůntki ńy pasujůnce do tyj defińicyje, l.b. [[śluzowce]] kere poradzům śe same poruszać. {{Przipisy}} ~~Podug sposobu uodżywjańo, grziby idźe potajlować na [[saprofity]], [[pasożyty]] a [[symbjůnty]].~~ ▲{{~~ort~~ka}} ~~Popularńy, godajůnc "grzib" mo śe na myśli [[hutowy grzib]], uůne zaś sům tajlowane na jadalne, ńyjadalne a trujůnce. Nale ńy je to we żodnym raźe tajlůng naukowy abo systymatyczny.~~ [[Kategoryjo:Grziby\|! ]]▼ ~~Grziby kej jedyne uorgańizmy żywe poradzům rozkłodać [[lignina]], bez cůż połńům ważno rola we [[ekosystym]]je kej [[reducynt]]y - uostatńe uogńiwo pokarmowyj kety.~~ ~~{{Commons\|Category:Fungi}}~~ ▲[[Kategoryjo:Grziby\|!]]

Grziby: Porōwnanie wersyji