Ôsobisty kōmputer

Ôsobisty kōmputer (PC, ang. personal computer) – kōmputer ôgōlnego przeznaczyniŏ kerŏ miara, możebności a cyna predysponujōm go do indywidualnego użytku. Kōmputry ôsobiste sōm ôbsugowane dyrekt bez używŏcza kōńcowego, a niy bez technika abo inkszego szpecyjalisty. Ajnfachowo je używany bez jednã ôsobã. Prawidło te ôdrōżniŏ go ôd srogich kōmputrōw zorty mainframe abo minikōmputerōw, kaj mocka ôsōb używŏ z masziny w tym samym czasie.

Ajnfachowe kōmpōnynta ôsobistego kōmputra ze zaczōntku XXI stoleciŏ:
1) mōnitōr
2) bazowŏ plata
3) procesōr (CPU)
4) ôperacyjnŏ spamiyńć (RAM)
5) szkarta rozszyrzyniŏ
6) zasilacz (PSU)
7) ôptyczny napynd (CD, DVD itp.)
8) twardy dysk (HDD/SSD)
9) mysza
10) tastatura

Historyjŏ

We latach 70. XX stoleciŏ we Zjednoczōnych Sztatach ukŏzały sie piyrsze systymy bazujōnce na mikroprocesōrach, kerych cyna dozwolała sprŏwōnek bez ôsoby prywatne abo myńsze fyrmy. Do tego mōmyntu na rynku krōlowały masziny zorty mainframe, kerych używŏczami były sroge korporacyje a agyncyje regyrōnkowe.

We styczniu 1975 roku we amerykōńskim czasopiśmie dlŏ elektroników Popular Electronics ukŏzoł sie ôpis systymu kōmputrowego Altair 8800, bazujōncego na procesōrze Intel 8080. Był to gysztel fyrmy MITS, kere ôdpadało tyż za produkcyjõ a dystrybucyjõ. Drōgōm wysyłkowōm idzie było nabyć go za zestŏw do samodzielnego mōntażu abo słożōny. We wersyji bazowyj niy posiadoł żŏdnyj masowyj spamiyńci, tastatury ani mōnitora. Program wkludzoł sie za pōmocōm szaltrōw, a efekt fungowaniŏ programu widzialny bōł na diodach LED. Wszeôbecnie uznŏwŏ sie Altair 8800 za piyrszy ôsobisty kōmputer. Dziynki ôdewrzōnyj architekturze, ukŏzały sie masziny peryferyjne, produkowane bez fyrmy trzicie. Ukŏzało sie tyż dedykowane software, m.in. gŏdka programowaniŏ BASIC, kery bōł piyrszym produktym fyrmy Microsoft. Idzie było kupić gotowe programy, a niy pisać jy samymu, co było tedy wszeôbecnõ praktykōm. Szrynga danych S–100 zastosowanŏ w Altair 8800 stała sie de-facto sztandardym a była używanŏ we inkszych kōmputrach ze tego ôkresu, w tym piyrszego klona – IMSAI 8800.