Chlust

Chlust – gibki, wieloôsobowy, hazardowy karciany szpil, popularny postrzōd szkolŏrskij młodzi na terynie Gōrnego Ślōnska. Miano szpilu wziōnło sie ôd ônōmatopeje ôznaczajōncyj brzink, jaki wydŏwały karty przi porwanym ciepaniu jejich na stōł bydź ziymiã bez grŏczy. Je nazywany tyż ślōnskim pokerem.

Nojfestelniyjszy chlust

Prawidła szpilu

Szpil skłŏdŏ sie ze trzech etap:

1. Rozdanie kart
2. Licytacyjŏ
3. Zbiyranie sztychōw

Do szpilu przidajne je 20 kart (ôd asa do dziesiōntkōw). Cwekym szpilu je zdobycie tytułowego chlusta. Jeźli żŏdyn niy bydzie mioł chlusta, wygrŏwŏ tyn, fto zdobōł wiyncyj sztychōw.

Chlust

Chlust to 3 karty tyj samyj farby abo tyj samyj figury. Dziesiōntek krojc może zastōmpić kożdõ kartã, ale ino we 2 fazie szpilu, przi zgłŏszaniu chlustōw; nikej we czasie zbiyrania sztychōw. Jeźli kartōm pod sztaplym za atut je dyrekt dziesiōntek krojc, to jeji funkcyjõ przejmuje dziesiōntek grin. Chlusta bez dziesiōntkōw zastympujōncych karty nazywōmy snŏżnymi chlustami, kere sōm wyżyj we starszeństwie kart aniżeli niysnŏżne.

Kedy dziesiōntek krojc je we sekwensie z dwōma kartami krojcowymi, to je to snŏżny chlust, pōniywŏż niy mŏ potrzeby zastympowaniŏ. We tym przikładzie funkcyjõ dziesiōntka krojc dlŏ tego grŏcza przejmuje dziesiōntek grin.

Rozdanie kart

We chlusta szpila sie na pijōndze, choby symbolicznie. Kożdŏ ôsoba musi wyłożyć „ceskigo”, to znaczy 10 groszy. Uczestniki szpilu ôbiyrajōm rozdŏwajōncego, kery rozdŏwŏ wszyjskim grŏczōm po 3 karty. Rozdŏwajōncy mŏ mus bitowaniŏ przełożyniŏ talije grŏczowi po jego prawyj zajcie. Po tym ôdkrywŏ jednã kartã i kładzie jōm pod sztaplym awersem do gōry tak, coby jeji cyna a farba była widzialnŏ dlŏ wszyjskich. Farba tyj karty ôkryślŏ atut. Jeźli ôdkrytõ we tyn knif kartōm je as to grŏcz, jeźli mŏ dziesiōntek szel bydź herc, może jōm wymiynić na bydōncego pod sztaplym asa.

Licytacyjŏ

Po rozdaniu, kej keryś z grŏczy uznŏ, iże mŏ chlusta bydź dobre karty, dokłŏda dalszego ceskigo do puli. Ôstali muszōm ôwdy dołożyć tela samo, jeźli chcōm dalij grać i niy spasujōm. Dokłŏda sie ceske do chwile, w keryj żŏdyn niy bydzie już chcioł zwiynkszyć puli. Ôwdy kej ftoś mŏ chlusta, pokazuje go inkszym. Jeźli wiyncyj niż jedna ôsoba mŏ chlusta, to trza jy porōwnać podle schymatu. Jeźli żŏdyn niy mioł chlusta, nastympuje szpil ze zbiyraniym sztychōw.

Starszeństwo chlustōw

Chlust ze 3 jupkōw (dziesiōntek krojc zastympuje brakujōncõ kartã)

1. 3 jupki

   

   Chlust ze 3 jupkōw

2. 3 karty we atutowyj farbie (we przipadku rymisu wygrŏwŏ tyn, fto mŏ we nim herzsze karty)
3. 3 karty w niyatutowyj farbie (we przipadku rymisu wygrŏwŏ tyn, fto mŏ we nim herzsze karty); ôbowiōnzuje starszeństwo farb.

   

   Chlust ze 2 kart tyj samyj farby (dziesiōntek krojc zastympuje brakujōncõ kartã we danyj farbie)

Chlust ze 3 kart tyj samyj farby

4. 3 te same figury (we przipadku rymisu wygrŏwŏ tyn, fto mŏ we nim herzsze karty). We tym przipadku dziesiōntka tyż rachujōm sie do figur.

Chlust ze 2 tych samych figur (dziesiōntek krojc zastympuje brakujōncõ kartã danyj farby)

Chlust ze 3 tych samych figur

Jeźli mōmy do przirōwnaniŏ snŏżny chlust (bez dziesiōntka krojc bydź grin) i niysnŏżny chlust (z dziesiōntkami krojc bydź grin), to dycki starszym chlustem bydzie snŏżny chlust.

Starszeństwo kart

1. As
2. Krōl
3. Pani
4. Jupek
5. Dziesiōntek

Starszeństwo farb

1. krojc ♣
2. grin ♠
3. herc ♥
4. szel ♦

Zbiyranie sztychōw

Kej po rozdaniu żŏdyn z grŏczy niy bydzie mioł chlusta, to rozdŏwajōncy poczynŏ szpil bez kładzynnie karty z rynki na stōł poczynajōnc sztych. Grŏcze muszōm wykłŏdać karty zgodnie z dalij pokŏzanymi prawidłami:

1. Przebijanie kart starszõ kartōm.
2. Dokłŏdanie kart do farby karty poczynajōncyj sztych.
3. Wykłŏdanie atutu we przipadku braku karty poczynajōncyj sztych.
4. We przipadku braku kart z powyższych prawideł przinŏleży wyciepnōńć jakōm ino kartã, co je rōwne ze przegraniym sztycha dlŏ grŏcza, kery to wykōnoł (we tyj sytuacyji grŏcza niy tykŏ już prawidło nr 3).

Sztycha wygrŏwŏ grŏcz, kery wystawiōł nojfestelniyjszõ kartã we farbie karty zaczynajōncyj bydź atutu. Ôwdy biere ôn karty ze sztycha do siebie na ôsobny sztapel i wykłŏdŏ kartã poczynajōncõ dalszego sztycha.

Kōniec rozdania

Kej wszyjscy rozegrajōm ôstatnigo sztycha, kożdy rachuje wielość sztychōw, kere podarziło mu sie wziōńć. Tyn, fto zdobōł jejich nojwiyncyj, wygrŏwŏ rozdanie i biere pule. We przipadku rymisu grŏcze dokłŏdajōm do puli dalsze ceske i rozgrŏwajōm nowe, decydujōnce rozdanie. Dalszym rozdŏwajōncym je ôsoba bydōncŏ po lewyj zajcie piyrwyjszego. Szpil sie leda jakõ wielość rozdań, a dyć winno sie grać tak, coby grŏcze uzdali zakōńczyć szpil po partyji, we keryj rozdŏwajōncym bōł grŏcz bydōncy po prawyj zajcie zaczōntkowego.

Ekstra prawidła

Jeźli ftoś mŏ dziesiōntek krojc (bydź we wymiyniōnym powyżyj cufalu dziesiōntek grin), może, trzimajōnc jōm we rynce z ôstanymi kartami, ôdwrōcić jōm tak, coby awers bōł widzialny dlŏ ôstanych grŏczy. Ôwdy może dołożyć do puli 5 zł i szpil trwŏ dalij.

Bibliografijŏ

• Prawidła szpilu na zajcie gryfnie.com