Farad
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
farad (F) – jednostka pojymności elektrycznyj w układzie SI (jednostka pochodnŏ układu SI)
farad [F] | |
Ukłŏd | SI |
Wymiar | |
Jednostka | pojemności elektrycznej |
Typowe symbole srogości | C |
we jednostkach SI | |
Zdrzōdło miana | Michael Faraday |
Je to pojymność elektrycznŏ przewodnika elektrycznego, co jego potyncjoł zwiynkszŏ sie ô 1 wolt po dolifrowaniu ladōnku 1 kulomba[1]. W uproszczyniu pojymność jednego farada ôznaczŏ, iże w przewodnik ô potyncjale jednego wolta idzie „wrazić” ladōnek ô wercie jednego kulomba[2].
Je to tyż pojymność kōndynsatora, w kerym naladowanie ôkłŏdek ôpacznymi ladōnkami ô wercie 1 kulomba wytwŏrzŏ napiyńcie 1 wolta. Chociŏż majōm te same miana, pojymność kōndynsatora i pojymność przewodnika to roztōmajte wielkości.
Jednostka ôstała nazwanŏ na cześć fizyka i chymika angelskigo ze XIX stoleciŏ, Michaela Faradaya.
Farad to je moc srogo jednostka[3][4]. Nojczyńścij sōm używane podwielokrotności farada:
- mikrofarad
- 1 µF = 10−6 F
- nanofarad
- 1 nF = 10−9 F
- pikofarad
- 1 pF = 10−12 F
Historyjŏ
edytujPojyńcie „farad” ôstało nojprzōd wkludzōne ôd Josiaha Latimera Clarka i Charlesa Brighta w roku 1861 za jednostka ladōnku. We 1881 roku, na miyndzynŏrodowym kōngresie elektrykŏrzy w Paryżu, tyn termin bōł już ôficjalnie używany za ôkryślynie pojymności elektrycznyj[5].
Wejzdrzij tyż
edytujPrzipisy
- ↑ 1,0 1,1 The International System of Units (SI). Wyd. 8th. Bureau International des Poids et Mesures (International Committee for Weights and Measures), 2006, s. 144.
- ↑ 2,0 2,1 Peter M.B. Walker: Dictionary of Science and Technology. Larousse, 1995. ISBN 0-7523-0010-5.
- ↑ 3,0 3,1 Dŏwnij używanōm jednostkōm pojymności elektrycznyj bōł cyntymeter (cm) – niy mylić z jednostkōm dugości ze tym samym mianym. Pojymność 1 cm ôdpadŏ pojymności metalowyj kulki ô prōmiyniu 1 cm. Przeliczniki: 1 cm = 1,11 pF, 1F = 9 · 1011 cm.
- ↑ 4,0 4,1 Jeźli założyć, iże kula ziymskŏ, co mŏ prōmiyń kol. 6,4 tys. km, by była wykōnanŏ z metalu, jeji pojymność elektrycznŏ wynosiyłaby – wyrażōnŏ w cyntymetrach – kol. 640 mln cm, to znaczy kole 710 mln pF (710 µF).
- ↑ 5,0 5,1 Paul Tunbridge: Lord Kelvin: his influence on electrical measurements and units. Londyn: Peregrinus, 1992, s. 26, 39–40. ISBN 978-0-86341-237-0. [dostymp 5 mŏja 2015].