Kśynga hynrykowsko
 |
Tyn artikel ńy bůł jeszcze sprawdzůny we poprawnośći zapisowańo Steuerowům uortografijům a gramatycznyj. Jeli zdo Ći śe, co je to fest do porzůndku narychtowany artikel, symńij tyn muster. Tyn artikel niy bōł jeszcze sprawdzōny we poprawności zapisowaniŏ Ślabikŏrzowym szrajbōnkym a gramatycznyj. Jeli zdŏ Ci sie, co je to fest do porzōndku narychtowany artikel, symnij tyn muster. |
Kśynga hynrykowsko (Kśynga zołożyńo klasztoru Panny Maryje we Hynrykowje) – stustrůńicowo spisano po łaćińy krůńika opactwa cystersůw we Hynrykowje we Dolnym Ślůnsku. Powstoła na poczůntku jako spis majůntku klasztornygo, skuli ńystabilnyj sytuacyje po wojńe ze Můngołůma we 1241.
Tajla pjyrszo tyj kśyngi uopisuje lota uod fůndacyje klasztoru we 1227 bez Hynryka Brodatygo do 1259, tajla drůgo prowadźi historyjo uopactwa do 1310.
Kśynga znojduje śe terozki we Muzyjům Archidjecezyjolnym we Breslawije, a jeji kopja znojduje śe henrykowskym uopactwje.
Zdańy we godce polskij, czeskij a ślůnskij
edytujKśynga zawjero we zapiskach s 1270 zdańy, kere je uwożane za nojstarsze zapisane we godce polskij, czeskij a ślůnskij (te godki bůły wtedy blank na śa podane):
Day, ut ja pobrusa, a ti poziwai
Co znoczy: Dej, dyć jo pobrusa, a ty uodpoczywej.
Uostoło łůno wypedźane bez uośaduygo we Dolnym Ślůnsku czeskigo rycerza Boguchwoła do jigo mjejscowyj baby, kedy uona bruśiła mełua źarno. Zdańy to znojduje śe we uopiśe pochodzyńo nolyżůncyj do majůntku klasztornych pobliskij dźedźiny Brukalice. Aże bruszyńy źarna bůło wtedy uważane za robota ńy do chopůw, Czech tyn uostoł zmjanowany bez sůmśadůw Brukołům (zbrukůny), a przezwisko to doło tyż mjano cołkij uosadźe.
Zdańy to uostoło uokreślůne bez krůńikorza jako polske (Ślůnsk znojdowoło śe wtedy pod rzůndůma Polski, nale to je kontrowersyje), zawjero nale we śa charakterystyczne cechy tako dźiśijszyj polskij godki, czeskij godki a ślůnskij godki - "day" (polsko kůńcůwka "-aj", we czeskym a ślůnskym "-ej"), "ut" (czeske "ať", po ślůnsku "dyć", po polsku "niech"), "pobrusa" (echt ślůnsko kůńcůwka "-a", we polskym "-ę", we czeskym "-ím").