Prawo czerwjyńica

Čerwjyńica prowdźiwo (uać. polycythemia vera , ang. polycythemia vera)- zespůu mjeloproliferacyjny, we kerym zostowo zwjynkšůne wytwařańy erytrocytůw, a tyž leukocytůw a puytek krwi. Ńyznano je etjolůgijo ńymocy (připuščo śe proliferacyjo zmutowanyj kůmůrki wywodzůncyj śe s wjelopotyncjalnyj kůmůrki maćeřystyj špiku). Zapadalność ročno je 2,3-2,8/100 000 ludźi. U ~10% přeuaźi we uostro bjouačka mjeloblastyčno lebo we zespůu mjelodysplastyčny (MDS).

Klinika

Objawy podmjotowe

Wywouane nodmjernům lepkośćům krwi

bolůnčka a zawroty gowy
šum we ušach
zabuřyńa widzyńo

Śwjůnd skůry po kůmpańu
Objawy ńymocy wřodowyj žouůndka
Nadćiśńyńy tyntńiče
Zakřepica žylno a tyntńičo (nadmjerno lepkość krwi a zwjynkšůno ilość puytek krwi)
Objawy dny močanowyj
Objawy ńysowiste

uosuabjyńy
utrata masy ćoua
zue samopočuće

Objawy předmjotowe

Powjynkšyńy śledźůny
Powjynkšyńy wůntroby
Buůna śluzowo we gymbje a spojůwki sům překrwjůne
Ćmawočerwůno skůra gymby, stůp, růnk, zaśińůne wargi
Na dńe uoka widočne zastoinowe načyńa žylne

Rozpoznańy

Čerwjyńice noležy uodrůžńać uod śebje ze wzglyndu na roztůmajte sytuacyje kludzůnce do zwjynkšyńo udźouů erytrocytůw we krwi krůnžůncyj:

Čerwjyńice rodźinne - nadmjerno wražliwość receptorůw kůmůrek průgyńitorowych špiku na EPO (genetyčńy uwarunkowone)
Čerwjyńice wtůrne - wywouane ńydotlyńyńym a zwjynkšůnym wydźelańym EPO
Čerwjyńice wtůrne - wywouane zwjynkšůnym wydźelańym EPO ńyzaležnym uod ńydotlyńyńa
Čerwjyńice wtůrne - uo ńyznanyj etjolůgji (np. po přeščepje lyńdźwin)
Nadkrwistośći řekůme (utrata puynůw, zmńijšůna podaž puynůw, utrata bjouek, uotůuość)

Powikuańa

Zakřepy a zatory (guůwńy načyń syrca a můzku)
Skaza krwotočno (zabuřůno fůnkcyjo puytek krwi)

Lečyńy

upusty krwi
medikamynta cytoredukcyjne
lečyńy přećiwpuytkowe

Bibljůgrafijo

Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne, tom II. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005. ISBN 83-7430-069-8.