Atyny

stolica Grecyje

Spůłrzyndne: 38°00' N 23°43' EGeůgrafja

Atyny (nowogrecke Αθήνα Athina, klasycznŏ greka Ἀθῆναι Athynaji, łac. Athenae) to je stolica i nojsrogsze miasto Grecyje. Jedyn ze nojważniyjszych ôstrzodkōw turystycznych Ojropy ze zabytkami kultury antycznyj. Miasto mŏ 745 tys. mieszkańcōw, co żyjōm na 38,964 km², a cołki ôbszar metropolitalny mŏ 3,5 milijōna miyszkańcōw i 411,717 km².

Atyny

Wapyn
Wapyn miasta
Państwo Grecyjŏ
Zdecyntralizowanŏ administracyjŏ Attyka
Burmistrz Haris Doukas (2024)
Wiyrchnia 412 km²
Wysokość 70 m n.m.
Wielość miyszkańcōw (2021)
 - wielość
 - tyngość

643 452
7400 os./km²
Pocztowy kod 10x xx, 11x xx, 120 xx
Rejestracyjnŏ tabula Yxx, Ζxx, Ιxx
Położyńe na karće kraju
Atyny
Atyny
Atyny
Galeryjŏ zdjyńć a grafik w Wikimedia Commons
Zajta internetowŏ
Atyny - Akropol

Historyjo

edytuj

Poczōntkym Atyn bōł zōmek warowny ze ôkresu mykyńskigo (pōłowa II tysiōncleciŏ p.n.e.) na zgōrzu Akropolis; niyskorzij naôbkoło niego, na sōmsiednich zgōrzach powstało sroge miasto ze agorōm, Areopagym (miyjscym sōndōw), świōntyniami i gmachami użyteczności publicznyj. Akropolis przekształciyło sie we miyjsce kultu (Akropol Atyński). We 480 roku p.n.e. miasto zbulyli Persy, ôdbudowa Tymistakles zaczōn ôd postawiyniŏ nowych murōw. Nojsrogszy rozkwit przipŏd na panowanie Peryklesa (443-429 p.n.e.), co m.in. połōnczōł Atyny z Pireusym (ôba ôbtoczōł murami) i zmodernizowoł Akropolis. We ôkresie antyku Atyny bōły państwym-miastym (polis) ô ustroju dymokracyje bezpostrzednij, jednym ze nojważniyjszych we antycznyj Grecyji.

Atyny ôstały zniszcżōne m.in. ôd Herulōw i Wizygotōw. Skludzōne do poślednij role ôd panujōncych ôd 1458 Turkōw. We XIX stoleciu wrōciyły do staryj rangi po ôstaniu głōwnym miastym niypodległyj ôd 1834 roku Grecyje.

Zabytki

edytuj

Do nojważniyjszych zabytkōw Atyn noleżōm:

Klimat

edytuj

Ateny sōm we strefie klimatu subtropikalnego[1][2] zorty postrzōdziymnyj[3], z lekimi zimami i dugimi, ciepłymi, czyńsciowo gorkimi latami.

Postrzedniŏ tymperatura i ôpady Atyn
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Mŏj Czy Lip Siy Wrz Paź Lis Gru Rocznŏ
Postrzednie tymperatury w dziyń [°C] 13.3 13.9 16.6 20.0 25.2 30.4 33.4 33.7 28.7 23.5 18.8 14.7 22,7
Postrzednie dobowe tymperatury [°C] 10.1 10.4 12.7 15.9 20.5 25.5 28.5 28.8 24.3 19.7 15.3 11.8 18,6
Postrzednie tymperatury w nocy [°C] 6.8 6.8 8.8 11.7 15.8 20.6 23.6 23.8 19.8 15.9 11.7 8.8 14,5
Ôpady [mm] 56.9 46.7 40.7 30.8 22.7 10.6 5.8 6.0 13.9 52.6 58.3 69.1 414,1
Postrzedniŏ liczba dni z ôpadami 12.6 10.4 10.2 8.1 6.2 3.7 1.9 1.7 3.3 7.2 9.7 12.1 87
Postrzednie nasłōneczniynie (w godzinach) 159 168 189 225 304 360 384 360 252 198 144 105 2848
Zdrzōdło: Climatebase[4] (ôd 2000 r.)
Postrzedniŏ dobowŏ tymperatura morza (°C)[6]
Sty Lut Mar Kwi Mŏj Czy Lip Siy Wrz Paź Lis Gru Rok
15,4 15,0 15,2 15,7 18,5 22,6 25,7 26,3 25,0 22,2 19,1 16,6 19,8

Kamracke miasta

edytuj

Przipisy