Theodor Ehl (ur. 19 kwietnia 1876 w Ôpolu, zm. 27 luty 1946 w Halle) - ślōnski architekt i baumajster, autor kościołōw, stawiyni publicznych i prywatnych na Gōrnym Ślōnsku.

Theodor Ehl
Data narodzyniŏ 19 kwietnia 1876
Plac narodzyniŏ Ôpole
Data śmierci 27 luty 1946
Plac śmierci Halle
Ôbywatelstwo niymiecke
Fach architekt

Sztudiyrowoł baukōnszt we Breslau i Berlinie-Charlottenburgu. Niyskorzij robiōł w biōrze projektowym Wilhelma Trosta we Szczecinie i Felixa Henry w Breslau. W 1907 roku słożōł swoje cechōnki na kōnkurs na chałpy miyszkalne i wypoczynkowe, za kere dostoł nadgroda. Idzie na nich uwidzieć, że Ehl czyrpoł z erbowizny wiejskego baukōnsztu na Ślōnsku[1]. W 1912 usadowiōł sie w Bytōmiu na Hubertusstraße 7 (dzisiej Karola Miarki) i zaczōn swoja działalność.

Twōrczość

edytuj

W stawiyniach kościelnych Ehla idzie ujzdrzeć klarowno ewolucyjo stylu. Do kōńca piyrszyj wojny światowyj tworzōł kościōły we zorcie neobaroku - bez tyn przikłod kościōły w Łōmnicy (dzisiej tajla Ôlesna) i Bożego Ciała w Miechowicach (dzisiej tajla Bytōmia), w kerych linie sōm płynne a zewnōntrz przidane sōm kaple. W Łōmnicy pojawio sie tyż fest czynsty u Ehla muster - prosto wieża z ôkrōngłōm abo oźmiobocznym nadbudōnkem.

Po piyrszyj wojnie światowyj stawiynia Ehla stowajōm sie barzij uproszczōne. Tracōm sie ôrnamynty, niyma już tela krziwizn. Tak już wyglōndo kościōł w Luboszicach, chocioż porzōnd wystympujōm tam niykere elymynta neobarokowe. Niyskorzij postawiōny kościōł w Ziemiyncicach mo już blank surowo bryła.

W latach trzidziestych Ehl przeloz cołkim na mōdernistyczny baukōnszt. Kościōł św. Teresy w Mikulczycach (dzisiej tajla Zobrzo) je już blank inkszy ôd wczaśniyjszych stawiyni, straciōł sie sam nawet typowy muster wieży.

Wykoz niykerych dzieł (niychrōnologicznie)

edytuj
 
Poczta na ul. Karola Miarki w Bytōmiu

Publiczne

edytuj
  • szpitol Spōłki Brackij w Rokitnicy (dzisiej Akadymijo Muzyczno)
  • rozbudowa szkoły Siōstr Szkolnych de Notre Dame w Bytōmiu (dzisiej Zespōł Szkōł Medycznych)
  • stawiynia gruby "Beuthengrube"
  • poczta na ul. Karola Miarki w Bytōmiu

Kościōły

edytuj
  • św. Jōzefa w Bytōmiu (Dōmbrowa Miejsko) - rozebrany
  • Bożego Ciała w Bytōmiu (Miechowice)
  • św. Teresy w Zobrzu (Mikulczyce)
  • św. Jadwigi w Ziemiyncicach
  • św. Marcina w Paczynie
  • w Dobrzeniu Wielkim
  • w Przyworach
  • w Luboszicach
  • w Ôleśnie (Łōmnica)
  • w Steralicach
  • w Bōdzanowicach

Bibliografijo

edytuj
  • Bytomski Słownik Biograficzny, red. Jan Drabina, Bytom 2004
  • J. Ilkosz, Hans Poelzig we Wrocławiu: architektura i sztuka 1900–1916, Wrocław 2000

Galeryjo

edytuj

Zdrzōdła

edytuj
  1. Jerzy Ilkosz: Hans Poelzig we Wrocławiu: architektura i sztuka 1900–1916. Wrocław: 2000, s. 172.