Theodor Ehl
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Theodor Ehl (ur. 19 kwietnia 1876 w Ôpolu, zm. 27 luty 1946 w Halle) - ślōnski architekt i baumajster, autor kościołōw, stawiyni publicznych i prywatnych na Gōrnym Ślōnsku.
Theodor Ehl | |
Data narodzyniŏ | 19 kwietnia 1876 |
Plac narodzyniŏ | Ôpole |
Data śmierci | 27 luty 1946 |
Plac śmierci | Halle |
Ôbywatelstwo | niymiecke |
Fach | architekt |
Sztudiyrowoł baukōnszt we Breslau i Berlinie-Charlottenburgu. Niyskorzij robiōł w biōrze projektowym Wilhelma Trosta we Szczecinie i Felixa Henry w Breslau. W 1907 roku słożōł swoje cechōnki na kōnkurs na chałpy miyszkalne i wypoczynkowe, za kere dostoł nadgroda. Idzie na nich uwidzieć, że Ehl czyrpoł z erbowizny wiejskego baukōnsztu na Ślōnsku[1]. W 1912 usadowiōł sie w Bytōmiu na Hubertusstraße 7 (dzisiej Karola Miarki) i zaczōn swoja działalność.
Twōrczość
edytujW stawiyniach kościelnych Ehla idzie ujzdrzeć klarowno ewolucyjo stylu. Do kōńca piyrszyj wojny światowyj tworzōł kościōły we zorcie neobaroku - bez tyn przikłod kościōły w Łōmnicy (dzisiej tajla Ôlesna) i Bożego Ciała w Miechowicach (dzisiej tajla Bytōmia), w kerych linie sōm płynne a zewnōntrz przidane sōm kaple. W Łōmnicy pojawio sie tyż fest czynsty u Ehla muster - prosto wieża z ôkrōngłōm abo oźmiobocznym nadbudōnkem.
Po piyrszyj wojnie światowyj stawiynia Ehla stowajōm sie barzij uproszczōne. Tracōm sie ôrnamynty, niyma już tela krziwizn. Tak już wyglōndo kościōł w Luboszicach, chocioż porzōnd wystympujōm tam niykere elymynta neobarokowe. Niyskorzij postawiōny kościōł w Ziemiyncicach mo już blank surowo bryła.
W latach trzidziestych Ehl przeloz cołkim na mōdernistyczny baukōnszt. Kościōł św. Teresy w Mikulczycach (dzisiej tajla Zobrzo) je już blank inkszy ôd wczaśniyjszych stawiyni, straciōł sie sam nawet typowy muster wieży.
Wykoz niykerych dzieł (niychrōnologicznie)
edytujPubliczne
edytuj- szpitol Spōłki Brackij w Rokitnicy (dzisiej Akadymijo Muzyczno)
- rozbudowa szkoły Siōstr Szkolnych de Notre Dame w Bytōmiu (dzisiej Zespōł Szkōł Medycznych)
- stawiynia gruby "Beuthengrube"
- poczta na ul. Karola Miarki w Bytōmiu
Kościōły
edytuj- św. Jōzefa w Bytōmiu (Dōmbrowa Miejsko) - rozebrany
- Bożego Ciała w Bytōmiu (Miechowice)
- św. Teresy w Zobrzu (Mikulczyce)
- św. Jadwigi w Ziemiyncicach
- św. Marcina w Paczynie
- w Dobrzeniu Wielkim
- w Przyworach
- w Luboszicach
- w Ôleśnie (Łōmnica)
- w Steralicach
- w Bōdzanowicach
Bibliografijo
edytuj- Bytomski Słownik Biograficzny, red. Jan Drabina, Bytom 2004
- J. Ilkosz, Hans Poelzig we Wrocławiu: architektura i sztuka 1900–1916, Wrocław 2000
Galeryjo
edytuj-
Kościōł Bożego Ciała w Miechowicach
-
Kościōł w Łōmnicy
-
Kościōł w Ziemiyncicach
-
Kościōł św. Marcina w Paczynie
-
Kościōł św. Teresy w Mikulczycach
Zdrzōdła
edytuj- ↑ Jerzy Ilkosz: Hans Poelzig we Wrocławiu: architektura i sztuka 1900–1916. Wrocław: 2000, s. 172.