Ńyprawo Biblijo
 |
Tyn artikel ńy bůł jeszcze sprawdzůny we poprawnośći zapisowańo Steuerowům uortografijům a gramatycznyj. Jeli zdo Ći śe, co je to fest do porzůndku narychtowany artikel, symńij tyn muster. Tyn artikel niy bōł jeszcze sprawdzōny we poprawności zapisowaniŏ Ślabikŏrzowym szrajbōnkym a gramatycznyj. Jeli zdŏ Ci sie, co je to fest do porzōndku narychtowany artikel, symnij tyn muster. |
Ńyprawo Biblijo (Biblijo cudzołożńikůw, Biblijo grzeszńikůw, Biblijo Ńygodźiwo, Zło Biblijo; ang. The Wicked Bible, rzodźi: Adulterous Bible abo Sinner's Bible) – przijyne uokryślyńy Biblije wydanyj we angelskij godce we 1631 roku uod Roberta Barkera a Martina Lucasa, krůlewskich durkmajstrůw s Lůndynu, kero mjoło być reprintym tzw. Biblije Krůla Jakuba. Uokryślyńy wywodźi śe ze feleru zecerskigo – we tekśće dźyśyńću przikazań uopuszczůno słowo "ńy" we przikazańu "Ńy cudzołůż". Kiwńyńće uostało rozpowszychńůne we wjelgij ilośći egzymplarzůw, stůnd uokryślyńy. Autory reprinta uostały rok ńyskorzi posztrofowane grziwnům wysokům na 300 fůntůw a uodebrano jejim licyncyje na druk. To wydańy Biblije zšokowouo ůwčesnygo krůla Ynglandu a Škocyje Karola I (kery štalowou pod tyn čas tyśůnc kopji Biblije, ńy wjydzůnc uo chachńyńću) a biskupa Canterbury. Tyn drůgi pedźou wtenčos:
| „ | Pamjyntům časy, kedy nad drukym roztočano bůua wjelgo uopjeka, ščygůlńy nad Biblijům. Nojlepśi zeceři a korektoři byli zacnymi a douoklanymi ludźmi, papjůr a buchštaby ńypospolite a nojlepše pod bezma koždym wzglyndym, a terozki papjůr je ńičym, zeceři to bambry, a korektoři sům ńydouoklańi.[1] | ” |
S byflu krůla, zeceři a wydawcy uostoli wezwańi před Star Chamber (ůwčesny gerycht). Pů dokuadnyj analiźe wšyjskych wydařyń dowjydźůno winy uoskaržůnych. Zasůndzůno štrofa bůua růwnowartośćům ůwčesnyj pynsyje mjeśynčnyj abo gospodarstwa uo powjyřchńi 120 ha.
Wjynkšość kopji Ńyprawyj Biblije uostoua uod rozu anulowano a wycofano s užywańo, do dźiśej uostouo śe ino 11 ygzymplaři, s čygo jydyn znojduje śe we Uoddźale Kśůnžki Řodkij New York Public Library a prowje ńigdy ńy je udostympńany, a inkšy do śe zobočyć we Muzeům Biblije we Branson, Missouri (USA).
Fragmynt tekstu s felerym
edytujWe angelskij godce
edytuj(…)
Honour thy father and thy mother, that thy dayes may bee long vpon the land which the LORD thy God giueth thee.
13 * Thou ſhalt not kill.
14 Thou ſhalt commit adultery.
15 Thou ſhalt not ſteale.
16 Thou ſhalt not beare falſe witneſſe againſt thy neighbour.
17 * Thou ſhalt not couet thy nighbours houſe, thou ſhalt not couet thy neighbours wife (…)
Tumačeńy
edytuj(...) Čćij uojca swygo a matka swoja, kej ći kozou PAN, Bůg twůj, cobyś dugo žůu a coby ći śe dobře dařiuo na źymji, kero dowo ći Pan, Bůg twůj.
13 * Ńy zabijej.
14 Cudzouůž.
15 Ńy kradńij.
16 Ńy godej foušywygo śwjadectwa přećiw bliźńymu twymu.
17 * Ńy bydźeš požůndou důmu swojygo bliźńygo. Ńy bydźeš pragnůu žůny swojygo bliźńygo (…)
Wydźwjynk zdařyńo
edytujČasy ůwčesne
edytujKrům uobuřyńo ůwčesnygo Kośćoua, sprawa wydańo Ńyprawej Biblije dočekouo śe kůmyntaři postřůd historykůw. Zapis zdařyńo zachowou śe s notatki spořůndzůnyj bez jydnygo ś ńich:
| „ | Wjelmožńi Panowje Drukaře popeuńili skandaličny feler we našych angelskych Biblijach, uopuščajůnc suowo ńy w śůdmym přikazańu[2]. Jygo Wysokość, kedy go ino poinformjyrowoli, za sprawům biskupa lůndyńskigo, wydou rozkaz sprowadzyńo drukaři před Nojwyžšo Kůmisyjo, kaj přez wšelkymi dowodůma, uodtwořůno coue zdařyńy a drukaři surowo uoštrofowano, kej na to zasužyli. Tajlům tyj gřiwny Laud[3] sfinansowou gryfno grecko čćůnka do publikacyje hańšriftůw kej Time and Industry, kere powinny zostać přigotowane lo spouečnośći.[4] | ” |
Časy wspůučesne
edytujDo śe widźeć lekuśki uoddźwjynk Ńyprawyj Biblije na wspůučesnych ludźi. Ńyřodko užywano je kej bajšpil čygo abstrakcyjnygo, lebo uobrazuje zgoršyńy ludźi (eli přestřygańy řekůmygo "přikazańo").[4] We literatuře do śe nolyźć ańi "echa" Ńyprawyj Biblije:
- We 2001 roku wydano zostoua powjeść The Wicked Bible (Ńyprawo Biblijo) autorstwa Edwina Astina. Kśůnžka traktuje uo ajnfluśe cywilizacyje greckij na chřeśćijaństwo.[5]
Wspůučeśńy do śe ańi trefić ludźi, keři uwažajům Ńyprawo Biblijo jako dźeuo šatana.[6]
Ćekawostki
edytuj- Myńi znůnym felerym, kery pojawiu śe we Ńyprawyj Bibliji, je the lord hath shewed us his glory and his great arse mjast the lord hath showed us his glory and his greatness. ("Bůg pokozou nům swo chwoua a swo wjelgo řić" mjast "Bůg pokazou nům swo chwoua a swo wjelgość" – Kśynga Powtůřůnygo Prawa, 5:24).
- Jydyn s ygzymplaři Ńyprawyj Biblije zostou wystawjůny na předaž internecowo. Zažůndano za ńygo 89 500 dolarůw.[7]
- Za pjyńůndze s gřiwny dokůnano zakupu poru profesyjůnolnych matric drukarskych.[8]
Przipisy
- ↑ Ingelbart, Louis Edward,- Press Freedoms. A Descriptive Calendar of Concepts, Interpretations, Events, and Courts Actions, from 4000 B.C. to the Present, Greenwood Publishing 1987, ISBN 0-313-25636-5
- ↑ Kanůn protestancki užywo inkšo nůmeracyjo lo přikazań; we Kośćele katolickim přikazańy to mo nůmer šůsty.
- ↑ arcybiskup William Laud
- ↑ 4,0 4,1 http://archive.lewrockwell.com/vance/vance72.html
- ↑ http://www.amazon.com/Wicked-Bible-Edwin-Astin/dp/0595192556
- ↑ http://www.tentmaker.org/Biblematters/KJV.htm
- ↑ http://www.greatsite.com/ancient-rare-bibles-books/platinum.html
- ↑ http://www.ourcivilisation.com/smartboard/shop/anecdtes/c17/bible.htm
Biblijografijo
edytuj- Eisenstein, Elisabeth L. - Rewolucja Gutenberga, přetupl. Henryk Hollender, wyd. Prószyński i S-ka, Waršawa 2004, ISBN 83-7180-774-0
- Ingelbart, Louis Edward- Press Freedoms. A Descriptive Calendar of Concepts, Interpretations, Events, and Courts Actions, from 4000 B.C. to the Present, Greenwood Publishing 1987, ISBN 0-313-25636-5
