Ůrůn
(Pōnkniyntŏ ze Ůrůn (planeta))
 |
Tyn artikel ńy bůł jeszcze sprawdzůny we poprawnośći zapisowańo Steuerowům uortografijům a gramatycznyj. Jeli zdo Ći śe, co je to fest do porzůndku narychtowany artikel, symńij tyn muster. Tyn artikel niy bōł jeszcze sprawdzōny we poprawności zapisowaniŏ Ślabikŏrzowym szrajbōnkym a gramatycznyj. Jeli zdŏ Ci sie, co je to fest do porzōndku narychtowany artikel, symnij tyn muster. |
 Zdjyńće Ůrůnu złůnaczůne bez sůnda Voyager 2 | |
|---|---|
| Uodkryće | |
| Uodkrywca | William Herschel |
| Data uodkryćo | 13 marzec 1781 |
| Strzedńe uoddalyńe uod Słůńca | 2 870 972 220 km 19,191 263 93 j.a. |
| Uobwůd orbity | 18,029 Tm 120,515 j.a. |
| Mimostrzůd | 0,047 167 71 |
| Peryhelium | 2 735 555 035 km 18,286 055 96 j.a. |
| Aphelium | 3 006 389 405 km 20,096 471 90 j.a. |
| Rok gwjozdowy | 30 708,16 dni (84,07 rokůw) |
| Synodyczny uokres uobjygu | 369,65 dńi |
| Gibkość uorbitalno | min - 6,485 km/s średnia - 6,795 km/s max - 7,128 km/s |
| Inklinacyjo | 0,769 86° |
| kśynżyce | 27 |
| Charakterystyka fizyczno | |
| Szyrzka růwńikowo | 51 118 km (4,007 střednice Źymje) |
| Szyrzka bjegunowo | 49 946 km (3,929 šyřkůw Źymje) |
| Klapńyńće | 0,0229 |
| Plac | 8,084×109 km2 (15,849 powjyrzchńi Źymje) |
| Uobjyntość | 6,834×1013 km3 (63,086 uobjyntośći Źymje) |
| Masa | 8,6832×1025 kg (14,536 mas Źymje) |
| Gynstość | 1,318 g/cm3 |
| grawitacyjny szwůng na růwńiku | 8,69 m/s2 (0,886 g) |
| Gibkość ućeczki | 21,29 km/s |
| Uokres zwyrtńyńćo | 17h 14min 24s (0,718 333 dnia) |
| Gibkość zwyrtńyńćo na růwńiku | 932 km/h (2,59 km/s) |
| Nachylyńe uośi | 97,77° |
| Deklinacyjo | 15,175° |
| Albedo | 0,51 |
| Temp. powjyrzchńe* | min - 59K(-214 °C) střed. - 68K (-206 °C) max - b.d. |
| Skuod atmosfery | |
| Ciśńyńe atmosferyczne | 120 kPa |
| Wodůr | ~83% |
| Hel | ~15% |
| Metan | ~1,99% |
| Amůńak | ~0,01% |
| Etan | ~0,00025% |
| Acetylen | ~0,00001% |
| Tlynek wůngla Śarkowodůr |
śladowe |
.svg){kind=small}
Ůrůn to je śudmo podug uodlyguośći uod Słůńca planeta we Ůkuodźe Suonecznym. Tak kej Jowisz, Saturn a Neptůn je to planeta gazowo, sztworto podug masy a trzećo podug wjelgośći s planet Ůkuodu Suonecznygo. Mjano planety je uod greckiego boga Uranosa. Ino Ůrůn ze planet Ukuodu Suonecznygo mo mjano uod mitolůgije greckej, a ńy rzimskej. Mjano Ůrůn nadou Johann Elert Bode nale William Herschel chćou coukym inkszego. Terozki znůmy 27 kśynżycůw Ůrůna. Jego Pole magnetyczne je trzi razy śilńejsze uod pola Źymje.