Gōrnoślōnskŏ Tragedyjŏ
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Gōrnoślōnskŏ Tragedyjŏ – trefiyniŏ po wkroczyniu na teryn Gōrnego Ślōnska sowieckij armije, we czasie kerych miały plac heresztowaniŏ, internowaniŏ, ôsadzyniŏ we kōncyntracyjnych ôbozach jak tyż przimusowe wywōzki Ślōnzŏkōw do roboty na terynie SSSR. Wielość bezpostrzednich ôfiar je terŏźnie barzo ciynżkŏ do zweryfikowaniŏ, taksowano przijmuje sie, iże we czasie tych trefiyń zginyło pŏrãdziesiōnt tysiyncy Ślōnzŏkōw, zaôbycz chopōw[1].
Historyjŏ
edytuj4 lutego 1945 roku Jozef Stalin wydoł dekret ô utworzyniu robotniczych ôddziałōw, kere skłŏdały sie zaôbycz z Miymcōw i Ślōnzŏkōw. Zgodziyli sie na to uczestniki jałtańskij kōnferyncyje. Jak podkryślajōm historyki, miała to być forma wojynnyj rekōmpynsaty za straty pōniesiōne bez Rosjan we czasie II światowyj wojaczki[2].
Po wkroczyniu Czyrwōnyj Armije internowani, a niyskorzij deportowani do SSSR byli wszyjscy ci, kerzi podpisali volkslistã, niy potrefiyli gŏdać po polsku abo byli podyjzdrzywani ô kolaboracyjõ. Historyki niy potrefiōm ôbsztalować, wiela ôsōb ôstało deportowanych i wiela wrōciyło potym żywych. Ino we Świyntochłowicach deportowano bez 6 tysiyncy ôsōb, a udokumentowanych je bez 1800 zgōnōw[2].
Spamiyńć
edytujWe ôkresie PRL Gōrnoślōnskŏ Tragedyjŏ i deportacyje do SSSR były tymatym tabu. Dopiyro po 1989 roku możliwŏ stała sie dyskusyjŏ na tyn tymat.
Rok 2015, we 70-lecie trefiyń ze 1945 roku, ôstoł uznany bez syjmik ślōnskigo wojywōdztwa rokym Spamiyńci Ôfiar Gōrnoślōnskij Tragedyje[3]. We Radziōnkowie ôdewrzōno Cyntrum Dokumyntacyje Deportacyje Gōrnoślōnzŏkōw. We listopadzie 2015 roku we Bytōmiu postawiōno było Dynkmal Gōrnoślōnskij Tragedyje[4].
Przipisy
- ↑ Tragedia Górnośląska - wszystko co musisz wiedzeć, Portal Tuudi.net [dostymp 2021-03-15] (polski).
- ↑ 2,0 2,1 Paweł Szałankiewicz, Tragedia Górnośląska: Ubywa białych plam w historii regionu. Dziś Marsz na Zgodę, Dziennik Zachodni, 26 stycznia 2013 [dostymp 2021-03-15] (polski).
- ↑ Rok 2015 rokiem Pamięci Ofiar Tragedii Górnośląskiej w województwie śląskim - Dziennikzachodni.pl, web.archive.org, 17 stycznia 2015 [dostymp 2021-03-15] [zarchiwizowane z adresy 2015-01-17].
- ↑ Bytom. Pomnik Tragedii Górnośląskiej to bydlęcy wagon, katowice.wyborcza.pl [dostymp 2021-03-15].