Marzec

Marzec to je trzeci miesiōnc w roku. Podle gregoriańskigo kalyndŏrza mŏ 31 dni. Marzec je miesiōńcem jŏrnym na pōłnocnyj pōłkuli, a podzimnym na połedniowyj.

Marzec we Biylsko-Biołyj

Łacińske miano Martius ôstało wziynte bez wiynkszość ojropejskich gŏdek.

Kalyndŏrz
<<	Marzec					>>
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31

Trefiyniŏ na Ślōnsku

• 9.III.1589 – ukłŏd byńdzińsko-bytōmski zawarty pōmiyndzy Polskõ a Habsburgami;
• 9.III.1741 – Prusacy zdobywajōm Gogōw;
• 11.III.1812 – krōlewski edykt dŏwajōncy rōwno uprawniynie Żydōm w wykōnowaniu handlu i dostympie do amtōw;
• 17.III.1813 – Fryderyk Wilhelm III wydoł we Wrocławiu ôdezwã „Do mojigo ludu”, dekret ô uzdaniu medalu Żylŏznego Krziża;
• III.1848 – zaczōntek „Jŏra Ludōw” na Ślōnsku;
• 2.III.1851 – ôrdōnek uwłaszczenia chopōw;
• III.1891 – we Wałbrzichu powstŏwajōm piyrsze na Ślōnsku filije Ferajnu Miymieckich Grubiŏrzy;
• III.1919 – sztrejki i protesty robotnicze na Ślōnsku, we zburzce ginōm ludzie;
• III.1920 – Miyndzysojuszniczŏ Kōmisyjŏ uzdŏwŏ, iże Sipo może być wyposażōne w lekõ brōń, miymiecki regyrōnek intynsywnij zaczynŏ spiyrać financowo i sztofowo Ôrganizacyjõ Bojowõ Gōrnego Ślōnska – Kampforganization Oberschlesien (KOOS);
• 1.III.1921 – tajny polsko-francuski ukłŏd we sprawie utworzyniŏ spōlnych gōrnoślōnskich spōłek bankowych i grub;
• 10-19.III.1921 – ekstra cugi z uprawniōnymi do welowaniŏ przibywajōm na Gōrny Ślōnsk;
• 13.III.1921 – piyrszy projekt „III powstōnia” ôstŏwŏ przedłożony we polskim absztimōngowym komisariacie;
• 20.III.1921 – Absztimōng na Gōrnym Ślōnsku;
• 23.III.1921 – ôgłoszynie ciōngu tm. piski Korfantego; ôficjalnŏ uchwoła polskigo regyrōnku ô niy powzimaniu militarnych ôperacyji na Gōrnym Ślōnsku;
• 15.III.1925 – nastōnie ślōnskigo rejōnu NSDAP;
• 1.III.1933 – ôddanie do użytku magistraliji wōnglowyj Ślōnsk-Gdynia;
• 21.III.1934 – zaczōntek budowy „Ślōnskij Autobany” (Berlin-Bytōm);
• 22.III.1936 – zaczōntek ôkupacyjnego sztrejku 1100 grubiŏrzy we grubie „Ślōnsk”;
• III.1941 – zaczōntek wpisowaniŏ ludności terynōw wcielōnych do Rzeszy na miymiecki wykŏz nacyji (Deutsche Volksliste, DVL);
• 15-31.III.1945 – sowieckŏ armijŏ przekludzŏ gōrnoślōnskõ ôperacyjõ majōncõ udarymnić miymiecke prōby ôdszperowaniŏ Wrocławia (18.III – zdobycie Prudnika, cwek ôperacyje);
• 6.III.1945 – Radyjŏ Katowice poczynŏ ymisyjõ programu;
• 11.III.1945 – utworzynie ślōnsko-dōmbrowskigo wojewōdztwa;
• 19.III.1945 – zaczōntek ôbyjmowaniŏ bez polske władze zachodnij tajli Gōrnego Ślōnska, kerŏ przed II światowōm wojaczkōm była w granicach Miymiec;
• 8.III.1953 – Katowice stŏwajōm sie Stalinogrodem;
• 21.III.1954 – katastrofa na KWK Barbara-Wyzwolenie, ginie 82 (pdl. niykerych źrōdeł 100) grubiŏrzy, buchciŏrzy z ôboza w Łagiewnikach i wojŏkōw z bataliōnōw roboty;
• 13-16.III.1968 – studyncki sztrejk we Wrocławiu;
• 10.III.1994 – nastōnie Ôpolskigo Uniwerzytetu;

Narodziyli sie

• 10.III.1788 – Joseph von Eichendorff (um. 26.XI.1857)
• 17.III.1793 – Franciszek Klingohr (um. 2.IX.1853)
• 14.III.1854 – Paul Ehrlich (um. 20.VIII.1915)
• 11.III.1907 – Helmuth James Graf von Moltke (um. 23.I.1945)
• 9.III.1889 – Kazimierz Konstanty Demel (um. 27.IX.1978)
• 22.III.1917 – Ewald Cebula (um. 1.II.2004)
• 9.III.1919 – Franciszek Hawanek (um. 17.IX.1987)
• 9.III.1931 – Janusz Kidawa
• 11.III.1931 – Janosch
• 2.III.1943 – Zygfryd Blaut (um. 20.IV.2005)
• 24.III.1948 – Jerzy Kukuczka (um. 24.X.1989)
• 8.III.1953 – Ewa Ziętek
• 6.III.1968 – Kamil Durczok
• 1.III.1977 – Leszek Blanik
• 2.III.1978 – Sebastian Riedel

Umrzili

• 17.III.1620 – Jan Sarkander (nar. 20.XII.1576)
• 22.III.1627 – Georgius Aelurius (nar. 1596)
• 23.III.1723 – Jan Chrystian Günther (nar. 8.IV.1695)
• 9.III.1742 – Michael Klahr (nar. 1693)
• 23.III.1863 – Józef Lompa (nar. 26.VI.1797)
• 5.III.1888 – Robert Spiske (nar. 29.I.1821)
• 5.III.1895 – Konstanty Damrot (nar. 14.IX.1841)
• 27.III.1923 – Wawrzyniec Hajda (nar. 8.VIII.1844)
• 31.III.1930 – Emil Krebs (nar. 15.XI.1867)
• 10.III.1946 – Józef Piernikarczyk (nar. 1885)
• 12.III.1957 – Maksymilian Jasionowski (nar. 12.X.1867)
• 5.III.2006 – Roman Ogaza (nar. 17.XI.1952)

Zobŏcz tyż

• Wykŏz dni w roku

Linki zewnyntrzne

• Zdarzyło się w marcu. Śląskie kalendarium, wachtyrz.eu [dostymp 2021-04-24] (pol.)