Petanque
Pétanque (IPA [pe.tɑ̃ːk]) (szpil we bule/boule, szpil we kugle, petanka) – zorta gry we kugle, szport ze Francyji kaj je fest popularno gro zespołowo lo szpasu abo lo rywalizacyje. Pochodzyńy petanque je rzimskie. Dowńij groli we ńa soldaty we Starożytnym Rzimje i tam kaj bůło Rzimske Imperyjům.
_2003.jpg)
Terozki szpilajům we ńa bajtle i starziki, baby i chopy, nale chopy důminujům.
Petanque je popularno na połedńu: we Połedńowyj Fracyji i Połedńowyj Ojropje we becyrku Strzrůdźymnygo Morza - we Italyji, Můnako a Szpańiji. Szpilajům we ńa tyż we Mjymcach, Belgije, Szwajcaryji a Szwecyji a na inkszych kůntynyntach - we Azyje (Tajlandyjo) i we Africe (Madagaskar, Tůnezyjo, Algeryjo, Synegal).
Regle
edytujWystympujům roztomajte zorty i regle gry we kugle: kugle ze Lyonu, kugle ze Prowansyji, bocce (ze Italiji). Gro śe wszyjske uůne na zawartych a růwnych terynach bez trowy. Sům tyż kugle - bowls - we Wjelgij Brytańji kaj wszyjsko uůnaczům na trowje, szpilplac tyż.
Szpilplac, bale i cyl
- Szpilplac do petanque ńy moge mjeć myńij kej 4 myjtry szyrzki a 15 myjtrůw dugośći.
- Używo śe żeloznych balůw (kugli) ze luftym we postrzodku.
- Gro spolygo na ćepańu balami rynkům do cylu, kerym je mało (30 mm), drzewjanno bal mjanowano wjeprzkem - (pol.) świnka, (fr.) cochonet.
- Idźe tyż śćepować kugle przećiwńika (albo przećiwnygo manszaftu) co by nasze bůły bliżyj wjeprzka.
Szpil
- Nojprzůd szpilery (manszafty) losujům kery zaczyno,
- Uůn szpiler (manszaft), kery zaczyno, rysuje uokrůng, kerygo szyrzka mo 35 - 50 centymyjtrůw, ćepje uůn wjeprzka (6 a 10 myjtrůw) a pjyrszy bal,
- Ńyskorzi ćepje drugi (uoba używajům tyn sům uokrůng i ćepjom ze ńygo),
- Kerygo bal je bliżyj wjeprzka tyn ńy muśi ćepać,
- Jak tyn co uůnygo bal bůł dalij, ćepńe lepij uode drugigo, ćepje tyn drugi (wprzůd moge używoć myjtermas coby zbadać na zicher).
Půnkty
- Půnkty ze taki tajli moge erbnůńć ino jedyn.
- Kożdo nostympno tajla zaczyno uůn szpiler (manszaft), kery przůd erbnůł půnkty.
- Nostympno tajla gro śe we drugo strona (roz we jedno, roz we drugo)
- Szpil mo tela tajli wjela trza, aże jedyn szpiler ńy bydźe mjoł uokryślůnyj wjelośći punktůw.
- Zwyćynzcům je tyn szpiler (manszaft), kery we cołkim szpilu zdobydźe 13 půnktůw (albo 15 ).
Uodrůżńo śe trzi roztomajte szpile:
- single (fr.) tête-à-tête - jedyn na drugiego, kożdy mo 3 bale;
- dublety - dwa manszafty ze dwoma szpilerami, kaj kożdy szpiler mo trzi bale;
- triplety - dwa manszafty ze trzima szpilerami, kaj kożdy szpiler mo dwa bale.
Petanque na Ślůnsku
edytujSum roztomajte ślůnskie uorganizacyje petanque:
- Sekcja Petanque przy Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Piekarach Śląskich
- Sekcja Petanque przy Stowarzyszeniu Domu Miasta Saint-Etienne w Katowicach - je sekcjo we stowarziszeniu, szpilo we Polskij Federacyji Petanque. Uůnyj anfang bůł we 2009. We 2009 zdobůła titel majstra trzećij ligi. We 2011 zdobůła titel wicemajstra drugij ligi i wlozła do pjyrszyj ligi PFP. Terozki (2016) je we trzećij lidze.
- Śląski Klub Petanque "Carbon" Katowice je klubym, wjinkszo nale szpilo we polskij drugij lidze Polskij Federacyji Petanque - Uůnygo anfang bůł we 2012.
- Klub Sportowo-Rekreacyjny "Amicus-Giszowiec" kery mo plac przi grubie "Murcki-Staszic". We "Amicusie" grajům tyż we szkata.
- Klub Sportowy Petanque "Stal" Chorzůw - je ferajnym zwykłem, bez to ńy je we Federacyji a ńy szpilo we lidze. Uůnygo anfang bůł we 2011. Swoj plac mo kaj Chorzowskie Stowarzyszenie Pomocy "Serce".
- Stowarziszenie szpilerów we Siemianowicy, kere majo swoj szpilplac na Bytkowie