Vancouver
Spůłrzyndne: 49°16' N 123°07' W
Vancouver (IPA: /væːn'kʰuv̥ɚ/) je przibrzegowy sztad na połedńowym zachodźe Kanady. Je uůna we prowincyji Brytyjsko Kolůmbijo. Jigo mjano pochodźi uode George'a Vancouvera - ynglickigo kapitana a uodkrywce, kery podszukowoł uokolice Vancouver.
| Vancouver | |
| Państwo |  Kanada
|
| Prowincyjo |  Brytyjsko Kolůmbijo
|
| Plac | 114.67 km² |
| Położyńe | 49°16' N 123°07' W |
| Ludźi (2004) • liczba ludźi • gynstość |
545 671 4758 uos./km² |
| Nr kerunkowy | 604, 708 |
| Pocztowy kod | V5K do V6Z |
Położyńe na karće kraju   Vancouver | |
 Galeryjo zdjyńć w Wikimedia Commons
| |
Vancouver je nojwjynkszům metropolijům we zachodńij Kanadźe a trzeće we cołkim państwje[1]. Je uůno jedno ze sztadůw, kere tworzům Regijůnalny Krys Metro Vancouver - Regional District Metro Vancouver, a tyż jydno ze mjast uobwodu Lower Mainland.
We sztadźe půmjyszkuje 611 000 ludźi na placu 114,67 km². We cołkij metropoliji je to 2,2 miljonůw na 2 878,52 km²[2][3] Vancouver je fest růżnorake etńiczńy. 52% ludźi ze mjasta a 43% ze metropolije ńy mo za swoja uojczysto godka godki ynglickij[4][5][6]. Mjasto śe fest gibko rozwijo a sům przwidywańo, aże wjelość ludźi we roku 2021 bydźe wjynkszo kej 3miljůny. Pode wzglyndym wjelośći ludźi Vancouver mo sztworty plac we Půłnocnyj Americe, po Nowym Jorku, San Francisco a Mexico City, przi czim we 2021 moge to być 2. plac.[7]
Mjasto leży půmjyndzy Ćeśńinům Georgia, a gůrůma. Mjasto bůło założůne we 60. rokach XIX stolećo, kedy przijechało sam kupa ludźi, kerych uogarnył Fiber Złota. Gibko Vancouver rozwinyło śe s małyj uosady we srogo metropolijo. Hawyna we Vancouver, po skůńczyńu budowy Panamskigo Kanału stała śe nojwjynkszům hawynům we Půłnocnyj Americe.[8][9]
Ekůnůmijo sztadu uopjyro śe na tradycyjnych sektorach Brytyjskij Kolůmbije: Bergmaństwje, Rolńictwje, Łůwje a Leśńictwje. Corozki barzij geltujům sektor usugůw a Turistika. Mjasto je tyż znůme kej trzeće nojwjynksze cyntrům prodykcyje filmůw a seryjalůw we Půłnocnyj Americe, po Hollywoodźe a Nowym Jorku. Roz na kedy na Vancouver godo śe Hollywood Půłnocy[10][11][12][13][14]. We Vancouver rozrasto śe tyż industryjo High-Tec a produkcyjo szpilůw kůmputrowych.
Vancouver bůł kupa razy poważany za jydno s trzech mjast s nojlepszymi warůnkůma do żywobyćo[15][16][17]. We 2007 roku uostało uznane do kupy ze Wjedńym za trzeće nojlepsze mjasto, jeli łaźi uo poźům żywobyćo, po Zurichu a Genewje[18][19]. Podug cajtůnga Forbes Vancouver mjoł we 2007 roku szůsto nojbarzi rozwińynto industryjo ńyruchůmośćůw na śwjeće, a drugo we Půłnocnyj Americe, po Los Angeles s USA[20][21]. We 2007 roku Vancouver bůło po Toronto drugym nojdrogszym do żywobyćo mjastym we Kanadźe, a 86 na śwjeće. We uůnym sůndażu bůły tyż Zurich a Genewa, kere zajůnły uodpedńo śůdmy a dźywjůnty plac[22]. We 2007 roku Vancouver uogoszůno tyż kej dźeśůnty nojbarzi snożny sztad na śwjeće[23].
We 2010 roku we Vancouver a Whistler, co uůne je rozlygowane 125 km na půłnoc, bůły Źimowe Uolimpijske Igrziska[24][25][26].
Gyszichta
edytuj
Podug archeolůgicznych wykopaliskůw uośedlańy sam pjyrszych ludźi napoczůnło śe mjyndzy 2500, a 7000r. przed Kristusym[27][28]. Sztad tyn je rozlygowany tam, kaj kedyś mjyszkały plymja Squamish, Musqueam a Tsleil-Waututh ze skupiny przibrzygowych Salis. Mjeli uůńi swoje uosady we dźiśyjszym Vancouver we takich placah, kej Stanley Park a zatoka False Creek, a tyż podług fjorda Burrard Inlet. Ńykere ze uůnych uosadůw dalij sům we North Vancouver, West Vancouver a Point Gray. Te teryny kej pjyrszy zbadoł we 1791 szpańelski uodkywca José María Narváez, ze kerym rok ńyskorzi poszoł George Vancouver [29]. Simon Fraser - bůł pjyrszym ojropejczykym, kery stanył tam, kaj dźiśo je Vancouver. We 1808 spłynył rzykům Fraser aż do West Point Grey, wele placu, kaj terozki je Universiti of British Columbia [30].
Sobi Fiber Złota , kery prziszoł sam we 1861 przińes ze sobům przez 25 000 ludźi, ze czygo nojwjyncyj ze Kaliforńije do ujśćo rzyki Fraser. Dźynki tymu napoczyło śe stałe uośedlańy śe sam ludźi, kere napoczůno śe na farmje McLeary wele rzeki na wschůd uode indjańskij uosady Musqueam, tam, kaj terozki je dźylńica Marpole[31]. Pjyła, kero postawili we Moodyville (teroźne North Vancouver) důł sam anfang lo drzewjannyj industryje, kero gibko sam śe rozwinyła danke zuůnaczyńu inkszych bretmilůw przi połedńowym brzygu zatoki, kere przinoleżała kapitanowi Edwardowi Stampowi. Stamp, kery zaczůn wycyckować strům wele sztadu Port Alberni postawjył pjyła we Brockton Pointe tam, kaj terozki je morsko latarńo, nale bez morske průndy muśoł uůn przeńeś śe na hulica Gore. Ńyskorzi ta pjyła stoł śe znůmy kej Hastings Mill. Zyjgywerk stoł śe cyntrům sztadu, zkerygo zuůnaczůło śe teroźne Vancouver. Do kupy ze napoczyńćym dźołańo transsyberyjskij bany znoczyńy pjyły słabnyło, a we kůńcu ja zawarli we rokach dwadźestych 20. stolećo [32].
Vancouver je jedyn ze nojmodszych mjastůw Brytyjskij Kolůmbije [33]. Nostympno ze uosadůw, zołożone trocha po Vancouver, to je Gastown, śe gibko rozwinyła we 1867, nauobkoło karczmy, kero postawjył John Deighton, mjanowany Gassy Jack[32][34]. We 1870 regjyrůnek prowincyje Brytyjsko Kolůmbijo zrobjył tam sztad, a zmjanowoł go Granville, na cześć brytyjskij mińistra Granvilla Levesona-Gowera. Ńyskorzi to mjasto wybrali, kej stacyjo kolyje transkanadyjskij.
Sztad, przemjanowany ze Granville na Vancouver bůł uoficyjalńy wpisany do rejestra, jako gmina 6 kwjetńa 1886 roku, to je we tym samym, kedy do mjasta przilozła Kolyj Transknadyjsko, keryj uostateczno trasa doł Henry John Cambil. Mjano lo sztadu wybroł William Cornelius Van Horne.
13 czyrwca 1886 mjasto śe hajcoło a zrobjył śe ś ńigo brantflek, nale gibko je uodbudowali a we tym sůmym roku zuůnaczyli sam pjyrwszo fojerwera. Mjato co mjało wele 1 000 mjyszkańcůw gibko śe rozwijało a juzaś przi kůńcu XIX stolećo 20 000 ludźi, a we 1911 aże 100 000[35].
Wczas fibera złota we Klondike we Vancouver handlyrze przedowali poszukiwaczům roztůmajte towary. Jedyn ze handlyrzůw, Charles Woodward uodymknył we 1892 pjyrszy towarowy dům Woodward's na winklu hulicůw, kere dźiśej mjanujům śe Georgia Street a Main Street. Do kupy ze Spencer's a Hudson Bay's Company bez cołke dźeśyńćoleće bůli to lidery we datalicznym przedaju.[36]
Za pjyrwa mode mjasto bůło uzoleżńůne uod epnych korporacyjůw, kej North West Company a Canadian Pacific Railway, kere mjały możebność do gibkigo rozwińyńćo Vancouver a jigo uokolicůw.
We czasie po Wjelgij Wojńe, wczas Srogigo Krizisa bůły we Vancouver haje a protesty uod Kůmůnistycznyj Partyje.
Przipisy
- ↑ Population of census metropolitan areas (2001 Census boundaries).
- ↑ Municipal Population Estimates 2007
- ↑ Province of British Columbia and Greater Vancouver Transit Authority (TransLink) Facts 2008
- ↑ 2006 Census: Population by mother tongue - cities
- ↑ City facts 2004
- ↑ 2006 Census: Population by mother tongue - Metro regions
- ↑ Vancouver
- ↑ doi= 10.2307/140264 Rise of the Port of Vancouver, British Columbia
- ↑ Port Facts
- ↑ Industry Profile
- ↑ Vancouver Film Industry
- ↑ Hollywood North: The Feature Film Industry in British Columbia
- ↑ Overnight visitors to Greater Vancouver by volume, monthly and annual basis
- ↑ Economic Profile
- ↑ Vancouver and Melbourne top city league
- ↑ Vancouver is 'best place to live'
- ↑ Vancouver world's second-best place to live: survey
- ↑ Vancouver leads Canadian cities in world survey
- ↑ Expensive cities: The global cost of living
- ↑ World's Most Overpriced Real Estate Markets
- ↑ In Pictures: World's Most Overpriced Real Estate Markets
- ↑ Toronto pegged as priciest place to live in Canada
- ↑ In Pictures: The World's Cleanest Cities
- ↑ Vancouver 2010 Election
- ↑ Vancouver 2010
- ↑ Vancouver to host 2010 Winter Olympics
- ↑ Stó:lo Culture - Ideas of Prehistory and Changing Cultural Relationships to the Land and Environment
- ↑ Greater Vancouver Book: An Urban Encyclopaedia.
- ↑ Greater Vancouver Book: An Urban Encyclopaedia
- ↑ History of City of Vancouver
- ↑ Raymond Hull, Vancouver's Past
- ↑ 32,0 32,1 A Brief History of Greater Vancouver
- ↑ CRANNY, Michael; Jarvis, Moles, Seney (1999). Horizons: Canada Moves West. Scarborough, ON: Prentice Hall Ginn Canada. ISBN 9780130123671.
- ↑ Gastown.org - History
- ↑ Chuck Davis: Greater Vancouver Book: An Urban Encyclopaedia
- ↑ Our History: Acquisitions, RETAIL, Woodward's Stores Limited