Ôpolany

podskupina Ślōnzŏkōw

Ôpolany – etnicznŏ podskupina Ślōnzŏkōw, zamiyszkujōncŏ srogõ tajlã terytorium ôpolskigo wojywōdztwa i niykere teryny ślōnskigo wojywōdztwa (na zŏchodzie)[1][2]. To jedna z dwōch nojsrogszych ślōnskich regiōnalnych skupin kole Gōrzanōw[3]. Polski etnograf Janusz Kamocki stwiyrdziōł, iże Ôpolany wyrōżniajōm sie postrzōd Ślōnzŏkōw nojbarzij świadōmõ jednościōm swojij etnicznyj skupiny[4].

Ôpolany

Dzioucha we ôpolskim ôblyczyniu
Państwo  Polska
Rejōn  Gōrny Ślōnsk (Ôpolski Ślōnsk)
Gŏdka ślōnskŏ (ôpolski dialekt, prudnicki dialekt, kluczborski dialekt, niymodliński dialekt)
Religijŏ zaôbycz katolicyzm
Skupina Ślōnzŏki
Karta

Ôpolske wojywōdztwo

Lokalne skupiny

edytuj

Społeczność Ôpolanōw skłŏdŏ sie z mocka lokalnych skupin. Ôbyjmujōm ône[1][5]:

Podle dialektologa Feliksa Pluty społym z Golokami i Podlesiokami na prawym brzygu Ôdry kole Prudnika wystympowały tyż małe lokalne skupiny jak: Cebulkorze, Kamieniorze, Karpaciorze, Klocorze, Hery[11].

Zasiyng

edytuj

Bazowym przestrzyństwym zamiyszkaniŏ Ôpolanōw je tak zwany Ôpolski Ślōnsk. Zgodnie z modernym administracyjno-terytorialnym tajlōngiem Polski, regiōn tyn leży z wiynksza we ôpolskim wojywōdztwie, bez jego skrajnie pōłnocnych, skrajnie zachodnich i skrajnie połedniowych regiōnōw. Do terynu Ôpolanōw zaliczŏ sie tyż pŏrã krysōw we zachodnij czynści ślōnskigo wojywōdztwa. Do drugij światowyj wojaczki we przeplocie z Ôpolanami miyszkali zaôbycz ino Miymce. Po deportacyji Miymcōw z Gōrnego Ślōnska na jejich plac ôstali przeniesiyni Polŏki z inkszych regiōnōw Polski. Tedyć terŏźnie na Ôpolskim Ślōnsku reprezyntowanŏ je miynszanŏ populacyjŏ ślōnsko-polsko-miymieckŏ. Podle etnograficznyj karty Janusza Kamockigo, ôd zŏchodu teryn zamiyszkaniŏ Ôpolanōw graniczy z terynem miynszanych grup migrantōw Dolnego Ślōnska, we tym srogij liczby potōmnych ôsadnikōw ze Weschodnich Krysōw. Ôd pōłnocy do ôpolskigo pasma przilygŏ teryn ôsadnictwa wielkopolskich Kaliszan i przedstŏwicieli grupy wieluńsko-radomskij gminy sieradzińsko-lenczyckij. Ôd weschodu teryn Ôpolanōw sōmsiaduje we ôkolicach Czynstochowy z regiōnym Małopolski. Ôd połedniŏ teryn Ôpolanōw graniczy z terynami inkszych ślōnskich grup - Raciborzanōw i Gōrzanōw[4].

Przipisy

  1. 1,0 1,1 СЛЕНЗАНЕ • Большая российская энциклопедия - электронная версия, bigenc.ru [dostymp 2021-03-05].
  2. Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/020, pl.wikisource.org [dostymp 2021-03-05] (polski).
  3. Ugrupowanie etniczne ludu polskiego = Les groupes ethnographiques polonais - Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa, zbc.uz.zgora.pl [dostymp 2021-03-05] (polski).
  4. 4,0 4,1 Kamocki J., Zarys grup etnograficznych w Polsce // Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia. — Lublin, 1991/1992. — Vol. XLVI/XLVII, 6., s. 114
  5. Grzegorz Odoj, Andrzej Peć, Dziedzictwo kulturowe - edukacja regionalna (1): materiały pomocnicze dla nauczycieli, eduskrypt.pl sp. z o.o., 2000, ISBN 978-83-85589-35-8 [dostymp 2021-03-05] (polski).
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Zygmunt Kłodnicki: Grupy etnograficzne i etnonimiczne Śląska. W: Tożsamość etniczna i kulturowa Śląska w procesie przemian. Wrocław-Cieszyn: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2009, s. 65. ISBN 978-83-87266-87-5. Za: Maria Bytnar-Suboczowa. Główne elementy kultury ludowej na Śląsku. „Prace i Materiały Etnograficzne”. XXIII, s. 9, 1963. Wrocław. 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Stanisław Bąk. Zróżnicowanie narzecza śląskiego. „Prace i Materiały Etnograficzne”. XXIII, s. 417-418, 1963. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze. 
  8. 8,0 8,1 Jan Kurek: Śląsk jako region kulturowy w etnografii. W: Acta Universitatis Wratislaviensis No 1447. T. VII: Struktura współczesnego społeczeństwa Polski w świetle badań śląskich. Cz. 1. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1993, s. 59. ISBN 83-229-0838-5. ISSN 0239-6661. Za: Mieczysław Gładysz: Zagadnienia śląskiej kultury ludowej. Wrocław: Książnica Atlas, 1948, s. 475, seryjŏ: Oblicze Ziem Odzyskanych. Dolny Śląsk.
  9. Józef Ligęza: Lud. W: Śląsk : ziemia i ludzie. Katowice-Wrocław: Wydawnictwa Instytutu Śląskiego, 1948, s. 169, seryjŏ: Pamiętnik Instytutu Śląskiego.
  10. Feliks Pluta, Dialekt głogówecki: Fonetyka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1963, s. 9–12.
  11. Opis dialektów polskich. Dialekt śląski. Zasięg terytorialny i podziały dialektu (wersja rozszerzona). Zasięg terytorialny gwar śląskich, www.dialektologia.uw.edu.pl [dostymp 2021-03-05].